مقایسه و بررسی سبک‌شناسانۀ عناصر زبانی، بلاغی و محتواییِ قصیده و نامه‌ای از خاقانی

سبک شناسان بر اساس تقسیم‌بندی ادوار مختلف، سبک شعریِ شاعران قرن ششمِ حوزۀ گنجه و ارّان را «آذربایجانی» نام نهاده اند که از نظر مختصات با سبک «خراسانی» متفاوت است. جریان نثرنویسی حاکم بر این دوره نیز اندک تفاوتی با دورۀ قبل داشت و نویسندگان تلاش می کردند تا به تقلید از زبان عربی، اندک اندک به ویژگی های موجود در سبک فنی چنگ زنند و آن‌ها را در نوشته های خود دخیل کنند که این حرکت در پایان قرن هفتم به نثر مصنوع و متکلّف منجر شد. با وجود عقب بودن بیش از یک قرنِ جریان نثرنویسی از جریان شعرگویی در قرن ششم با پدید آمدن «شاعرانِ نثرنویس»، فاصلۀ زمانی از بین رفت و شتاب آمیختگی مختصاتِ سبکی شعر و نثر بیش از بیش شد. خاقانی شاعری نثرنویس است که بدون در نظر گرفتن ویژگی های نثری دورۀ خود و عقب بودن بیش از یک قرنِ نثر از شعر در شعر و نثر خود به یک شیوه عمل کرد و به تقلید از مصنوع گویی خود در شعر در سرعت بخشیدن حرکت نثر «مرسل» به سوی «فنی نویسی» نقش مهمی را ایفا کرد و روند حرکتِ نثر مُرسل به سوی نثر فنی و مصنوع را بیش از بیش شتاب بخشید. بنابراین، در این پژوهش برآن شدیم تا با مقایسۀ سبک شناسانۀ عناصر زبانی، ادبی و محتواییِ نامه‌ و قصیده ای از خاقانی که هر دو در باب امام عمدة‌ الدین حفده است به اثبات مدعای خود بپردازیم.

Stylistic Comparison and Analysis of Linguistic, Rhetorical and Content Elements of Ballade and a Letter of Khaghani

Stylists have named the poetic style of poems of the sixth century of Ganjeh and Arran area as ’Azarbayjani’ according to the classification of different periods which is different from the Khorasani style. The stream of prose writing in this period has a little different from the previous period and authors little by little try to achieve available features in technical prose by imitating of Arabic language and involving them in their writing that this action at the end of the seventh century led to an artifact and arrogant prose. Despite the backwardness of more than a century of prose stream from poetry stream, in the sixth century by the appearance of prose writing poets, the interval disappeared and the composition acceleration of the stylistic angles of poetry and prose became more and more. Regardless of the prose features of his period and backwardness of more than one century of prose from poetry, Khaghani is a prose writer poem who acted in the same way in prose and poetry, played important role in accelerating the movement of simple prose toward technical prose by imitation of his artifact language in the poem, and promoted the process of movement of simple prose toward technical prose. According to this preparation in this research, we decided to prove our claim by comparing the linguistic, literary, and content elements of a letter and ballade of Khaghani that both are about Imam AmadatodDin Hafadeh.