بررسی مبانیِ بینامتنیت ژرار ژنت در رمان نوجوان عقرب‌های کشتی بَمبَمک اثر فرهاد حسن‌زاده

مطالعۀ روابط میان متون، یکی از رویکردهای بررسی آثار ادبی است که از رهگذر آن می‌توان اطلاعات مهمی از متن دریافت کرد. در میان نظریه‌های ادبی مختلفی که به روابط متون توجه داشته‌اند، «ترامتنیت» از این حیث متن را واکاوی می‌کند. این نظریه، نخستین بار از سوی ژرار ژنت، نظریه‌پرداز و ساختارگرای فرانسوی، مطرح شد. ترامتنیت در پنج‌گونۀ پیرامتنیت، بینامتنیت، سرمتنیت، فرامتنیت و بیش‌متنیت به طور گسترده و نظام‌مند بررسی روابط یک متن مفروض را با عناصر پیرامونی‌اش با متن یا متون پیشین و یا همزمان خود و متونی که این متن را نقد و تفسیر کرده‌اند، بررسی می‌کند و گامی در جهت تایید و یا انکار آن برمی‌دارد و ارتباط یک متن با ژانر و یا ژانرهایی که متن در آن شکل گرفته ‌است و همچنین متونی را که متن از آن‌ها برگرفته شده است، شامل می‌شود. فرهاد حسن‌زاده از نویسندگان پرکار و صاحب سبک ادبیات کودک و نوجوان است که بالغ بر 80اثر در موضوعات مختلف دارد. وی به دریافت جوایز متعدد داخلی و بین‌المللی نائل آمده است. از جمله آثار مهم و مشهور وی داستان «این وبلاگ واگذار می‌شود»، «نمکی و مار عینکی»، «مهمان مهتاب»، «زیبا صدایم کن» و... است. این پژوهش در نظر دارد از میان پنج‌گونۀ ترامتنیت با بهره‌گیری از گونۀ بینامتنیت، رمان نوجوان «عقرب‌های کشتی بَمبَک» را مورد بررسی قرار داده و پیش‌متن‌های مورد توجه نویسنده را شناسایی کند. در ادامه مشخص خواهد شد نویسنده پیش‌متن‌های اثر را هدفمند انتخاب کرده و این پیش‌متن‌ها در انتخاب برخی عناصر داستان موثر بوده ‌است. همچنین نویسنده در به‌کار بردن پیش‌متن‌هایی از فرهنگ عامه مانند ضرب‌المثل‌ها و کنایات، ترانه‌های رایج زمان و شعارهای انقلاب اهتمام ویژه‌ای داشته‌ است. به همین دلیل حضور این پیش‌متن در این اثر، بسامد بالایی دارد.

The Analysis of the Basics of Gerard Genette’s Intertextuality in Farhad Hassanzadeh’s The Bambak Ship’s Scorpions for Young Adults

The study of relationships between texts is one of the approaches to the study of literary works through which important information can be obtained from the text. Among the various literary theories that have dealt with the relationship between texts, transtextuality analyzes the text in this respect. This theory was first proposed by Gerard Genette, a French theorist and structuralist. Transtextuality has five forms: Paratextuality, intertextuality, architextuality, metatextuality, and hypertextuality, and includes an extensive study of relationships of a text with its paraelements, previous or contemporary texts, texts that have criticized and interpreted and have taken a step towards confirming or denying it; moreover, it includes the relationship of a text to the genre or genres in which the text is formed, and finally to the texts from which the text is taken. Farhad Hassanzadeh is a prolific writer with a specific style in children and young adult literature who has over 80 works on various subjects. He has received numerous national and international awards. Among his important and famous works, we can mention This Weblog Is Being Turned Over, Namaki And the Spectacled Snake, The Moonlight Guest, Call me Ziba, etc. This study intends to read Farhad Hassanzadeh’s The Bambak Ship’s Scorpions through intertextuality which is one of the five forms of transtextuality and to identify the pretexts of interest to the author. In the following, it will be clear that the author has chosen the pretexts of the work purposefully and these pretexts have been effective in selecting some elements of the story. The author has also taken special care in using pretexts of popular culture such as proverbs and allusions, popular songs of the time, and slogans of the revolution. For this reason, the presence of this pretext in the work has a high frequency.