جلوه‌گری‌های نوستالژیکی نفثه‌المصدور در قیاس با تاریخ جهانگشا

«نوستالژی» یکی از مباحث مطرح در نقد آثار ادبی از منظر روان‌شناسی است و در اصطلاح، عبارت است از احساس دلتنگی و حسرت نسبت به گذشته‌ها و خاطرات خوشی که اکنون از دست ‌رفته است. این مقوله از دیرباز در آثار ادبی به دلایلی از جمله، تغییر اوضاع سیاسی و اجتماعی انعکاس ویژه‌ای دارد. از جمله نویسندگانی که در کتابش دغدغه‌های نوستالژیک دیده‌می‌شود، نسوی، مولف نفثۀالمصدور است، چراکه مخاطب تنها با خواندن چند سطری از اثرش به کلام پرسوز و ‌گداز و حسرت‌های وی پی‌می‌برد. تاریخ جهانگشا نیز اثری‌ است که کم‌وبیش این حس در آن راه ‌یافته و گویا نویسندۀ آن، جوینی، ضمن شرح گزارش‌های تاریخی خود به بیان حسرت‌های خویش و جامعه نیز می‌پردازد. این پژوهش در نظردارد که با روش توصیفی تحلیلی، برجسته‌ترین زمینه‌های پیدایش نوستالژی را در این دو اثر بیاید. به نظر می‌رسد نوستالژی در آثار ادبی از راه مولفه‌های زبانی به ظهور می‌رسد. این جُستار نشان داده ‌‌است که نوستالژی در نفثۀالمصدور نمود بیشتری دارد، چراکه شاخصه‌های زبانی، نقش مهمی در تقویت رویکرد نوستالژیکی آن دارد و می‌توان گفت هدف نویسندۀ آن، صرفاً ثبت وقایع تاریخی نیست، بلکه در واقع آنچه برای او مهم بوده، فرصتی ا‌ست که برای بروز لجام‌گسیخته‌ احساسات فراهم آمده ‌است.

Nostalgic Effects of Nafthat al-Masdour Compared to the History of Jahangosha

&Nostalgia& is one of the issues discussed in the criticism of literary works in terms of psychology. This term is about a feeling of nostalgia and regret over the past and the memories of joy that have now been lost. This category has been reflected in literary works for a number of reasons, including changing political and social conditions. Among the writers in his book Nostalgic Concerns, Nasavi is the author of Nafthat alMasdour whose audience can feel his regrets merely by reading some lines of his work. The history of Jahangosha has also been influenced more or less by this feeling. It seems that the author, Joviny, while describing his historical accounts, expresses his hatred and the community’s regrets. In this study, a descriptiveanalytical method is used to highlight the most important grounds for the emergence of nostalgia in these two works. Nostalgia seems to emerge in literary works through linguistic components. This research suggests that nostalgia is more pronounced in Nafthat alMasdour, because linguistic features play an important role in strengthening its nostalgic approach. It can be said that the author’s purpose is not merely the recording of historical events, but actually what is important to him is the opportunity provided for the emergence of a succession of emotions.