بررسی کارکرد ترجی و اشفاق در زبان و بلاغت فارسی با استشهاد از زبان حافظ

یکی از مباحث مغفول در بلاغت فارسی، مبحث «اشفاق» است که قسمی از ترجی به شمارمی‌آید. اشفاق با ابزارها و کارکردهایی مشخص، بحثی قابل توجه در نحو و بلاغت عربی است و بایسته است در بلاغت فارسیِ مبتنی بر بلاغت عربی نیز جایگاه خویش را بیابد. این مقاله بر آن است مبحث اشفاق را در زبان و بلاغت فارسی تبیین‌کند و با استشهاد از زبان حافظ به تعریف و تثبیت جایگاه آن در علم معانی فارسی بپردازد. بدین منظور پس از بیان کلیاتی دربارۀ ترجی و اشفاق در لغت، نحو و بلاغت عربی، جایگاه آن را در بلاغت فارسی می‌کاود و با روشی توصیفی تحلیلی، ابزارها و کارکردهای آن را در غزلی از حافظ بررسی‌می‌کند. علاوه بر آن با طرح نکاتی نو تحت عنوان «کارکرد فعل خواستن در تبدیل خبر به انشا» و «امکان تفکیک تمنی و ترجی در بلاغت فارسی» مباحثی قابل اعتنا را به ساحت علم معانی عرضه ‌می‌‌کند.

Investigation of the Function of Tarajji and Eshfagh in Persian Language and Rhetoric Using the Language of Hafez

One of the ignored topics in Persian rhetoric is “Eshfagh” which is accounted a part of “Tarajji”. Eshfagh is a considerable topic in Arabic syntax and rhetoric with specific means and functions, and it deserves to find its position in Persian rhetoric that is based on Arabic rhetoric. This article wants to describe the topic of Eshfagh in Persian language and rhetoric, and define its position in Persian semantics using language of Hafez. Hence, after explanation of some generalities about Tarajji and Eshfagh in philology, syntax and Arabic rhetoric studies its position in Persian rhetoric and investigates the means and functions of Tarajji and Eshfagh in one sonnet of Hafez using the descriptiveanalytic method. Additionally, offers noticeable issues in the realm of Persian semantics, introducing new remarks entitled “The function of verb want in transforming information to composition” and “The possibility of separation of Tamanni and Tarajji in Persian rhetoric”.