تنازع گفتمانی گفتمان روشنفکری و گفتمان سیاسی در تعیین مولفه‌های ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی با تکیه بر ادبیات جنگ/ دفاع مقدس

مروری کلی بر ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی، نشانگر تغییر و شکل‌گیری گفتمان جدیدی در عرصۀ نقد و آفرینش اثر ادبی است. با توجه به اینکه این ادبیات، در نتیجه تنش موجود میان دو گفتمان سیاسی و روشنفکری از نظم گفتمانی خاص خویش برخوردار می‌شود، موضوع پژوهش حاضر، تحلیل تنش شکل گرفته میان گفتمان سیاسی مسلط و گفتمان روشنفکری در عرصه نقد آثار ادبی برای تعیین مولفه‌های ادبیات سیاسی داستانی دورۀ انقلاب اسلامی در قالب داستان انقلاب اسلامی و داستان جنگ/ دفاع مقدس براساس نظریه تحلیل گفتمان از دیدگاه لاکلاء و موف است. تحلیل نزاع گفتمانی، می‌تواند چرایی و چگونگی طی شدن مسیر ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی را برای رسیدن به شکل موجود تفسیر کند. خوانش متون نقد حاکی از آن است که به طور کلی، دال مرکزی جنگ و انقلاب اسلامی در گفتمان روشنفکری به‌مثابه فرم و ادبیت ادبیات است، اما در گفتمان سیاسی به‌مثابه محتوا و بار ایدئولوژیک ادبیات تلقی می‌شود. مفصل‌‌بندی متفاوت این دو گفتمان از هویت ادبیات شکل گرفته پس از انقلاب اسلامی و جنگ در قالب دال‌های شناوری از قبیل عنوان نوع ادبی، شخصیت، طرح، انگاره، زمان داستان، مکان وقوع و در نهایت کارکرد داستان قابل بررسی است. همچنین به‌موازات حدّت، شدت و جدیت ادبیات وابسته به گفتمان روشنفکری در تعیین مولفه‌های اثر داستانی و به‌کارگیری آن‌ها برای به حاشیه‌رانی گفتمان ادبیات دفاع مقدس، ادبیات وابسته به گفتمان سیاسی نیز به تئوریزه‌ کردن مبانی داستانی دفاع مقدس و تجدیدنظر در معیارهای موجود نقد ادبی و معرفی معیارهای جدید برای اثر داستانی روی آورده است.

Discursive Antagonism of Intellectual Discourse and Political Discourse in Determining the Components of Fictional Literature after the Islamic Revolution Based on the Literature of War / Holy Defense

A general overview of the fictional literature after the Islamic Revolution reflects the transformation and formation of a new discourse in the field of critique and creation of literary work. Given that this literature, as a result of the tension between the two political and intellectual discourses, it has its own discourse order. The subject of this paper is the analysis of the tension formed between the dominant political discourse and the intellectual discourse in the field of literary criticism for determining the components of the historical political literature in the period of the Islamic Revolution in the form of the story of the Islamic Revolution and the story of war / Holy Defense based on discourse analysis theory from the perspective of Laclau and Mouffe. Because the analysis of discursive antagonism can explain why and how the path of the fiction literature after the Islamic Revolution is interpreted to achieve the present form, readings of criticisms suggest that in general, the nodal point of war and the Islamic revolution in the intellectual discourse as form and literacy of literature, but in political discourse it is considered as the content and ideological burden of literature. The different articulation of the two discourses is based on the identity of the literature formed after the Islamic Revolution and the war, in the form of floating signifiers such as literary type, character, plot, idea, story time, place of occurrence, and eventually the work of the story can be checked. Also, in light of the acuteness and severity of literature related to intellectual discourse in determining the components of the fiction effect and their application to marginalization of the Holy Defense literature discourse, the literature related to political discourse also has turned to theorize the Holy Defense fiction basics and revise the existing criteria Literary criticism and the introduction of new criteria for the fiction effect.