زوال شخصیت عیّار در داستان حسین کرد شبستری

داستان های مربوط به پهلوانان و عیّاران، محبوب ترین داستان های شفاهی عامه هستند که اغلب مدّت ها پس از روایت به صورت مکتوب درآمده اند. ابومسلم نامه، حمزه نامه و سمک عیّار از قدیم ترین این داستان ها هستند و حسین کرد شبستری از جمله داستان های عیّاری نسبتاً متاخر و از داستان هایی است که در دورۀ صفویه روایت شده است و آن را ادامۀ سنّت عیّاری و نقل شفاهی داستان ها دانسته اند. با وجود این، بررسی داستان حسین کرد، نشان می دهد که شخصیت عیّار این داستان با عیّار داستان های پیش از آن، تفاوت های ظاهری و رفتاری معناداری دارد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی این تفاوت ها پرداخته است و نتایج این بررسی نشان می دهد که حسین کرد، پهلوانی عامی، تک رو و فاقد ظرافت های رفتاری عیّارانی مثل سمک است و برخلاف عیّاران پیش از خود که بازیگرانی هنرمند و نمونۀ کامل پهلوانان آگاه، دانش‌آموخته، زبان آور و زیرک اند، فاقد زیرکی و دوراندیشی، توانایی ها و ظرافت های زبانی و مهارت های سخنوری است.

The Dissolution of the Character of Ayyar in the Story of Hossein Kurde Shabestari

The stories about heroes and Ayyars are the most popular oral stories, which have often been written a long time after their emergence and narrating. “Abumuslemnama”, “Hamzaname” and “Samake Ayyar” are some of the oldest stories, and “Hossein Kurde Shabestari” is almost the newest sample of these stories. “Hossein Kurde Shabestari” is one of the stories that has been narrated during the Safavid era, and it has been considered as the continuation of Ayyari tradition and oral narration of stories. However, the analysis of the story of “Hossein Kurde Shabestari” shows that the character of Ayyar in this story has significant superficial and behavioral differences with previous stories. Using descriptive and analytical methods, this paper aims to probe these differences. The results of this research shows that “Hossein Kurd” was a common, maverick hero who did not have any heroic behavioral delicacies of Ayyars like Samak, and unlike the previous characters of Ayyars who were examples of conscious, educated, articulate and knowledgeable heroes, he is an illiterate hero who does not possess the privilege of acuteness, prudence and the skills of eloquence. In other words, the results of this paper show that in the popular literature stories, the character of a conscious hero has been replaced with the illiterate hero who has no awareness and rationality.