زروان، زال و شخصیت های میانه در حماسه فردوسی

پهلوانان شخصیتهای اصلی و موثر حماسه اند . حوادث و رویدادهای حماسه ،‌ سرگذشت پهلوانان آزاده ای است که به دور از هر گونه خودبینی و غرور و تعصب کورکورانه ، به مردم و وطن خویش می اندیشند . هدف آنها حفظ ارزشهای والای انسانی است . عشق و آرزو همه هستی خود را در خدمت حماسه قرار می دهند و با خردورزی و درنگ و تدبیر همیشگی خود همواره آرامش حقیقی را به جامعه ی خود هدیه می کنند . خاندان زال یکی از خاندانهای پهلوانی شاهنامه است که می کوشد مرزهای ساختگی ایرانی - انیرانی را برهم زند و فراتر از این مرزبندی به انسان بیاندیشد . زال بی توجه به باورهای نادرست رایج به دختر مهراب کابلی ( که خود از نژاد ضحاک است ) عشق می ورزد . عشقی که به تولد رستم ، ابر پهلوان حماسه ، می انجامد . مقاله حاضر این پهلوانان را شخصیت های میانه حماسه می داند و کارکرد اجتماعی آنها را بررسی می کند.