بررسی نقش‌گرایانه تجارب عرفانی در گفتمان مکاشفه بحرالحقیقه احمد غزّالی بر مبنای فرانقش اندیشگانی

رساله بحرالحقیقه احمد غزالی یکی از «متون مغلوب» عرفانی است که محتوای آن بر مبنای «مکاشفه در بیداری» در 7 بحر مجزا تدوین شده‌است. غزالی در این رساله با نسبت ‌دادن تجربیات عرفانی خود در مراحل مختلف مکاشفه عیانی به مخاطبی به نام «خاص خاص»، در هر یک از بحور هفتگانه به بیان ملزومات مراتب مختلف مکاشفه و بازنمایی و توصیف احوال عرفانی سالک در این مسیر پرداخته‌است. این پژوهش سعی دارد با تکیه بر فرانقش اندیشگانی در دستور نقش‌گرای هلیدی، به مطالعه شیوه بازنمایی هر یک از احوال عرفانی در گفتمان مکاشفه این رساله بپردازد. با توجه به تنوع و تفاوت حالات عرفانی سالک با تاثیر مراتب کشف، در هر یک از بحور هفتگانه، یکی از انواع فرایندهای زبانی غلبه یافته‌اند. تحت تاثیر جهان‌بینی حاکم بر متن، «خداوند و عارف» دو مشارک اصلی این گفتمان هستند که هر یک حالات عاطفی و عرفانی خاصی را تجربه می‌کنند. بارزترین حالت منسوب  به خداوند، «عشق شهودی» است که بیانگر کشش و رابطه دوسویه در مراتب مختلف مکاشفه عیانی است، اما احوال عرفانی عارف در هر یک از بحور به اقتضای استعداد روحی وی دچار تحول شده‌است. ازاین‌رو، در توصیف و بازنمایی حالات عرفانی این مشارک، جریان خاصی از فرایندهای زبانی شکل‌گرفته‌است که هر کدام برای توصیف و بازنمایی حالاتی از قبیل «حیرت و سرگشتگی»، «سکر»، «سکوت»، «محو» و سرانجام، «رسیدن وی به مرحله مکاشفه» به‌کار رفته‌اند. بسامد چشمگیر فرایندهای مادّی از مصدر «رفتن»، فرایندهای رابطه‌ای از مصدر «گشتن» و فرایندهای ذهنی از مصدر «دیدن» و سیر تحول آن‌ها، نشان از تاکید بر «لزوم کوشش عارف، تحول و دگرگونی روحی وی و ترجیح مشاهده بر سایر مراتب کشف» در این گفتمان دارد.

Functional Investigating of the Mystical Experiences in the Revelatory Discourse of BaharalHaghigah by Ahmad Ghazzali Based on the Ideational Metafunction

The treatise of Bahr AlHaghighah Ahmad Ghazali is one of the Mystical deconstructed texts whose content is based on Revelation in Awakening in seven distinct sections. In this thesis, Ghazzali has attributed his mystical experiences to a special special special audience in different stages of his revelation and on each of the seven occasions; he has been expressing the necessities of different degrees of revelation, and representing and describing the mystical status of the seeker in this path. This research attempts to study the way of representing each of the mystical situations in the revelatory discourse of this treatise, relying on Ideational Metafunction in Halliday’s systemic functional Grammar. According to the diversity and difference between the mystical states of the seeker and the effect of the discovery in each of the seven occasions, one of the types of language processes has been overcome. The most prominent of the attributed state to God is intuitive love which expresses the tension and the twoway relationship in different aspects of the apocalypse, but the mystical modes have changed in each occasion due to his spiritual talent. Hence, in describing and representing the mystical states of this partner, a certain stream of linguistic processes has been formed, each of which has been used to describe and represent states such as amazement and perplexity, drunkenness, silence, fading, and finally, his arrival to the stage of revelation. The significant frequency of the material processes of the to go (Raftan), Relational processes of the infectious to be (Gashtan), and the mental processes of the to see (Didan) and the course of their evolution and the evolution of them. It is an indication of the emphasis on the necessity of mystic effort, his spiritual transformation and preference for observation on other discovery levels in this discourse.