بازشناسی مفهوم «نطق» در مثنوی مولانا با تکیه بر نظریات زبان‌شناسی معاصر

در این مقاله، ابتدا به تعریف فکر از منظر علمای قدیم علم منطق، حکمت و عرفان پرداخته شده، آنگاه از لابه‌لای ابیات مثنوی و فیه‌مافیه به تعریف اندیشه از دریچه نگاه مولانا اشاره شده‌است. امروزه نظریات زبان‌شناسی و رابطه زبان و تفکر با مبانی نظریات مولانا در این زمینه تطبیق یافته‌است و موضوعات و موارد مختلف آن طبقه‌بندی و تشریح شده‌است؛ موضوعاتی از قبیل: تعریف انسان در رابطه با نیروی ناطقه، تفکر در آفریده‌های خداوند، بروز اندیشه از راه سخن، تقسیم‌بندی سخن به برونی و درونی، زبان درونی یا اندیشه‌های بازداری شده، علل عدم ظهور اندیشه به ‌صورت کامل، همدلی و همزبانی، اولیاء‌الله و دامنه اندیشه‌های آن‌ها، زبان اسرار، ظهور اندیشه با ابزارهایی غیر از زبان، راه‌های بسط اندیشه، بحر و مرزهای اندیشه و... تعریف، و مصداق‌های متعددی از شش دفتر مثنوی به همراه دیدگاه‌های علوم مربوط روز جمع‌آوری و طبقه‌بندی شده‌است.

Recognition of the Concept of Speech in Rumi’s Masnavi, Relying on Contemporary Linguistics

In this paper, we first discuss the definition of thought from the perspective of the old scholars of the science of logic, wisdom and mysticism. Then, from Masnavi’s verses and Fih Ma Fih, we refer to the definition of thought from the point of view of Rumi. Today, theories of linguistics and the relationship between language and thought are based on the principles of Rumi’s ideas in this field and its various topics are categorized and described; topics like: The definition of man in relation to the power of speech, Thinking in the creatures of God, the expression of thought through the speech, the division of speech into external and internal, Intrinsic language or inhibited thoughts, the reason for the lack of complete appearance of thought, empathy and being a simultaneous, Men of God and the scope of their thoughts, the language of secrets, the emergence of thought with nonlanguage tools, ways of thought spreading, the sea and the boundaries of thought and... Several definitions and examples from six books of Masnavi, along with the related and contemporary sciences, have been collected and classified.