بازخوانی غزلیات شمس از منظر کهن‌الگوی نَفْس در اندیشه یونگ

در روانشناسی تحلیلی یونگ، نَفْس (self) یکی از اصطلاحات بسیار حائز اهمیت است. از نظر او، نَفْس کهن‌الگویی است که می‌توان آن را مبنای قوام یافتن فرد دانست. مطابق با نظریه یونگ، هر یک از ما با گذشت زمان آرام‌آرام رشد می‌کنیم و با از سر گذراندن فرایندی که یونگ آن را «فردانیت» می‌نامد، آن کسی می‌شویم که هستیم. یونگ کلّ شخصیت را نَفْس می‌نامد. از منظر وی، نمی‌توان نَفْس را به طور کامل شناخت. نَفْس نماد تمامیت است و مسیح، نمونه کهن‌الگوی آن است؛ چراکه او مظهر تمامیتی از نوع الهی است. یونگ برای نَفْس ویژگی‌های مختلفی را برشمرده است. از طرفی، ما در غزلیات شمس مولوی و به طور کلی، در ادبیات عرفانی، با روح، جان یا دل مواجه هستیم که با الگویی که یونگ تعریف می‌کند، همخوانی دارد. در این مقاله، سعی کرده‌ایم علاوه بر تبیین کهن‌الگوی نَفْس از منظر یونگ، آن را با ویژگی‌های روح، جان یا دل در غزلیات شمس تطبیق دهیم و به بررسی ویژگی‌های آن بپردازیم.

Readout of the Ghazaliyate Shams from the Perspective "self" Archetype in Jung's Thought

In Jung's Analytical Psychology “Self” is one of the important expressions. In Jung's view, self is an archetype which can be considered as base of an individual's integration and consistency. According to Jung's theory, we all grow slowly during their life time and after experiencing a process which Jung calls it "Individuation process" we become the one who we are. Jung calls the whole personality "self". From his point of view "Self" can’t be understood completely. "Self" is symbol of integration and Christ is the archetypical exemplar of human integration because Christ is an example of the divine integration. Jung has mentioned several features for "Self". On the other hand, in Ghazaliyate Shams and overall in mystical literature we face with terms such as soul "Rouh", spirit "Jan" and heart "Del" that are consistent with the schema that Jung define. In this study in addition to explaining the "Self" archetype form Jung's perspective we have also  aimed to collate it with the features of "Soul" , "spirit" or "heart" in Ghazaliyate shams and study its features.