تحلیل توزیع زمانی- مکانی الگوهای استقرار سکونتگاه‌های عصر آهن شهرستان دیواندره با استفاده سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)

شهرستان دیواندره، یکی از مهم‌ترین مناطق جغرافیایی و اقلیمی ایران و کردستان، که در تقسیمات ژئومورفولوژیکی بخشی از واحد کردستان شرقی و سنندج- سیرجان را تشکیل داده است. از نظر منظر طبیعی با دشت‌های مرتفع که توسط سد کوهستانی احاطه شده است. براساس مطالعات باستان‌شناسی شهرستان دیواندره و مجاورت با محوطه‌های تاریخی زیویه و تخت سلیمان و نیز وجود محوطه‌های کاوش‌شده در منطقه مذکور بی‌شک یک منطقه تاریخی با داده‌های فرهنگی خاص خود است که تاکنون به‌صورت کامل مورد پژوهش قرار نگرفته است. پژوهش حاضر به مطالعه 56 استقرار عصر آهن منطقه دیواندره (بخش کرفتو) که در بررسی‌های میدانی باستان‌شناسی سال 1397 شناسایی شدند می‌پردازد. مهم‌ترین پرسش‌های موجود، چگونگی شکل‌گیری استقرارها و متغیرهای محیطی موثر در شکل‌گیری سکونتگاه‌های عصر آهن است. در این پژوهش سعی بر آن است با روش مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای و به‌کارگیری مدل تحلیل جغرافیایی، تفسیر روشمند و مناسبی از نحوه توزیع محوطه‌های عصر آهن بخش کرفتو ارائه گردد. بررسی‌ها نشان داد که الگوی مکان‌گزینی محوطه‌ها در ارتباط با عوامل محیطی همچون ارتفاع، منابع آبی در شکل‌گیری و برهمکنش فرهنگی زیستگاه‌های عصر آهن مشهود است. منطقه مورد پژوهش دارای آب و هوای مناسب، تپه‌های ماهوری کم‌ارتفاع در پهنه دشت، جهت کشاورزی و تاثیرپذیری متغیرهای محیطی، وابستگی استقرارها به منابع آبی به‌صورت خطی استقرارهای دائمی و کوچرو فصلی را نشان می‌دهد. همچنین بررسی عوامل محیطی تاثیرگذار در مدل تراکم کرنل بیشترین تراکم محوطه‌ها در بخش مرکزی و غربی منطقه را مشخص می‌کند.

spatiotemporal distribution analysis of the iron age settlements of the township of divandarreh using a geographic information system (gis)

the city of divandarreh is one of the most important geographical and climatic regions of iran and kurdistan and belongs to the geomorphological units of east of kurdistan and sanandaj-sirjan. in terms of natural landscape, it has high plains surrounded by a mountain dam. based on the archaeological investigations of the city of divandarreh and its proximity to the historical sites of ziviyeh and takht suleiman, as well as the existence of explored sites in the aforementioned region, it is undoubtedly a historical region that have not yet been fully study. the present study deals with the investigation of 56 iron age settlements in the divandarreh region identified during the archaeological field surveys of 2018. the main questions are how settlements and environmental variables affect the formation of iron age settlements. this methodically and appropriately interpret the distribution of iron age sites in the district using field and library studies and the application of the geographic analysis model. the research has shown that the site location pattern is evident in relation to environmental factors such as elevation and water resources in the formation and cultural interaction of iron age habitats. the research area has a suitable climate, low horizontal hills in the plain, direction of agriculture, dependence of settlements on water resources in a linear way shows permanent and seasonal settlements. to give also, the study of influential environmental factors in the kernel density model determined the highest density of sites in the central and western parts of the region.