شرحی تحلیلی بر معماری دوره ساسانی غار اسپهبد خورشید سوادکوه

غار اسپهبد خورشید یکی از بزرگترین طاق‌های طبیعی دنیا محسوب می‌شود، که دارای آثار شگفت‌انگیزی از معماری اواخر دوره ساسانی است. در داخل این طاق با آثار معماری دوره ساسانی مواجه می‌شویم، که از لاشه سنگ و ملاط ساروج ساخته شده است. هدف از این پژوهش، مطالعه آثار معماری این محوطه و مقایسه آن با دیگر آثار معماری دوره ساسانی در دیگر نقاط ایران است. پرسشی که در این پژوهش مطرح می‌باشد، این است که چه شباهت‌هایی بین آثار معماری به دست آمده از غار اسپهبد خورشید با دیگر آثار معماری مکشوفه از دوره ساسانی وجود دارد؟ فرضیه پژوهشی حاضر در پاسخ به این سوال این است که استفاده از مصالح لاشه سنگ و ملاط ساروج، راهروهای طویل، طاق‌های گهواره‌ای و طاق‌های هلالی در غار اسپهبد خورشید نشان دهنده شباهت زیاد این بنا با آثار معماری دوره ساسانی است. . در این تحقیق با استفاده از بررسی میدانی و مستند سازی آثار معماری مکشوفه از غار اسپهبد خورشید، به بررسی آثار معماری این غار پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد که آثار معماری این غار به لحاظ نوع مصالح و نوع  پلان شباهت زیادی به دیگر آثار معماری دوره ساسانی در دیگر نقاط ایران دارد. بنابراین می‌توان گفت آثار معماری مکشوفه از غار اسپهبد خورشید یکی از منحصرترین آثار معماری اواخر دوره ساسانی می‌باشد که در منطقه مازندران کشف گردیده و به لحاظ نوع معماری، قدمت تاریخی و ارتفاع قلعه دارای اهمیت زیادی است. 

analytical comparison of the architecture of the espahbad khorshid in savadkuh with other architectural works from the sassanid age

espahbad khorshid cave is one of the giant natural arches in the world, which has a fantastic architecture of the late sassanid age. inside this arch, we encounter architectural works of the sassanid age, built of stone rubble and saroj mortar. the purpose of this research is to study the architectural works of this site and compare them with other architectural works of the sassanid age in other parts of iran. the question of this research is, what are the similarities between architectural works discovered in espahbad khorshid cave and other architectural works from the sassanid age?the research hypothesis in answering this question is the use of stone rubble, saroj mortar, rocking arches, and crescent arches in espahbad khorshid cave shows the significant similarity of this architecture with sassanid age architecture. this research uses fieldwork and documentation of architectural works discovered in espahbad khorshid cave. the results show that the architecture in this cave is significantly similar to the architectural works of the sassanid age in other parts of iran. one of them is dokhtar castle in firuzabad, fars province. therefore, we can say the architectural works discovered from the espahbad khorshid cave are one of the unique architecture of the late sassanid age found in the mazandaran region, and in terms of architecture, historical age, and height of the castle has significant importance.