بررسی انطباقی ادراک بصری افراد در گردش مجازی (تور مجازی) و واقعی بناهای تاریخی، مطالعه موردی: مسجد امام خمینی تهران

با توجه به شیوع و همه‌گیری ویروس کرونا، رواج استفاده از واقعیت مجازی و تورهای مجازی در معرفی ابنیه ارزشمند تاریخی، بازدید مکان‌های فرهنگی- گردشگری و همچنین زیارت مجازی اماکن متبرکه، به‌صورت چشم‌گیری رو به رشد بوده است. با توجه به پژوهش‌های انجام‌شده، فناوری واقعیت مجازی توانایی قابل قبولی در شبیه‌سازی فضا برای ادراک بصری مخاطبان دارد. از طرفی بسیاری از افراد به‌دلیل هزینه‌ بر بودن و در دسترس عموم نبودن عینک‌های واقعیت مجازی، توانایی گردش مجازی به‌وسیله ابزار واقعیت مجازی را ندارند. در مقابل، تورهای مجازی نیاز به تجهیزات خاصی برای گردش مجازی ندارند و به‌ راحتی با هر کامپیوتر یا گوشی هوشمندی بهره‌گیری از این فناوری میسر است. تاکنون پژوهشی درباره سنجش ادراک بصری افراد به‌واسطه تورهای مجازی صورت نگرفته است. این پژوهش با هدف بررسی انطباقی ادراک بصری افراد در گردش مجازی (تور مجازی)، نسبت به گردش واقعی در محیط تاریخی، از روش آزمایشی طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون یک گروهی پیروی می‌کند؛ به همین منظور مخاطبان یک‌بار به‌صورت گردش واقعی و یک‌بار به‌صورت گردش مجازی، مسجد امام خمینی را که در بازار بزرگ تهران واقع شده است، مورد مشاهده و سپس مورد پیمایش قرار داده‌اند. برای تحلیل داده‌ها از آزمون t وابسته (زوجی) و نرم‌افزار spss استفاده شده است. پایایی پرسشنامه توسط آزمون آلفای کرونباخ و روایی پرسشنامه توسط مشورت با متخصصان تایید شده است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان معماری و طلبه‌ها هستند. براساس نتایج به‌دست‌آمده، ادراک بصری مخاطبان در گردش مجازی و واقعی تفاوت معناداری با یکدیگر ندارند. در بسیاری از پژوهش‌ها، نیاز به بررسی متغیرهایی است که در فضای واقعی امکان سنجش آنها وجود ندارد یا بررسی این‌گونه متغیرها بسیار هزینه‌بر است. همچنین در بعضی از موارد، بررسی میدانی فضاها بسیار زمان‌بر و یا به علت‌های گوناگون امکان‌پذیر نیست. در این موارد می‌توان از تور مجازی بهره برد.

a comparative study of visual perceptions of people in virtual tour and real visiting in historical monuments, case study: imam khomeini mosque of tehran

due to the prevalence and prevalence of corona virus, the prevalence of using virtual reality and virtual tours in introducing valuable historical buildings, visiting cultural-tourist sites as well as virtual pilgrimage to holy places has been growing significantly. is. according to research, virtual reality technology has an acceptable ability to simulate space for the visual perception of the audience. on the other hand, many people, due to the high cost and unavailability of virtual reality glasses, do not have the ability to virtualize with virtual reality tools. any computer or smartphone can use this technology. so far, no research has been done on measuring the visual people’s perceptions through virtual tours. the aim of this study is to follow the experimental method of one-group pre-test and post-test design with the aim of comparatively examining the visual perception of people in virtual circulation (virtual tour), compared to real circulation in historical environment. for this purpose, the audience once observed the imam khomeini mosque, which is located in the grand bazaar of tehran, as a real tour and once as a virtual tour, and then they were surveyed. data were analyzed using paired t-test (paired) and spss software. the reliability of the questionnaire was confirmed by cronbach’s alpha test and the validity of the questionnaire was confirmed by consultation with experts. the statistical population of the research is architecture students and students. based on the obtained results, the visual perceptions of the audience in virtual and real circulation are not significantly different from each other. in many studies, it is necessary to examine variables that can not be measured in real space or to study such variables is very costly. also, in some cases, field surveys of spaces are not very time consuming or for various reasons. in these cases, a virtual tour can be used.