مطالعه تحلیلی نقوش گیاهی انتزاعی تزیینات معماری مسجد جامع وکیل شیراز

مسجد جامع وکیل شیراز به عنوان شاخص‌ترین بنای مذهبی دوره زندیه در تاریخ هنر و معماری اسلامی ایران شناخته می‌شود و از جمله زیباترین و مستحکم‌ترین مسجدی است که بعد از دوره صفویه در ایران ساخته ‌شده است. این مسجد از نظر ویژگی‌های معماری و تزیینی می‌تواند مصداقی از تاریخ معماری این دوران باشد. با توجه به پیشینه ساخت مسجد وکیل می‌توان دریافت که اجزای معماری این مسجد به دلیل ساخت و پرداخت در دوره‌های مختلف در سبک تزیینات به‌ویژه در کاشی‌کاری، تفاوت‌ها و شباهت‌هایی دارند. بر مبنای این پیش‌فرض این پژوهش به بررسی انواع نقوش گیاهی، طبقه بندی طرح‌های تزیینی و بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های میان این نقوش در تزیینات معماری مسجد وکیل شیراز می‌پردازد. روش تجزیه ‌و تحلیل نتایج حاصل از داده‌های این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد نقوش گیاهی در فضاهای مسجد با وجود تنوع و فراوانی ظاهری، ویژگی‌های مشترکی دارند و از الگوهای منسجم و مشابهی در طراحی پیروی می‌کنند.

analytical study of abstract herbal motifs of architectural decorations of vakil jame mosque in shiraz

vakil mosque of shiraz is known as the most significant religious building of the zandieh period in iran’s history of islamic art and architecture. it is one of the most beautiful and fortified mosques built in iran after the safavid period. this mosque, which has been renovated many times during its history, can be considered an example of this period’s architectural history in terms of architectural and decorative features. according to the history of the construction of the vakil mosque, it can be seen that the architectural components of this mosque have differences and similarities due to the construction and payment in different periods in the style of decoration, especially in tiling. therefore, the existence of different styles in the plant decorations of the mosque is not far from the mind. based on this premise, this study examines and recognizes the types of plant motifs, classifies decorative designs, and expresses the similarities and differences of these motifs in the architectural decorations of vakil mosque in shiraz. the method of analysis of the results of the data of this research is qualitative (descriptive-analytical). this study shows that plant motifs in mosque spaces, despite the apparent diversity and abundance, have common features and follow coherent and similar patterns in design.