مجسمه‌‎های میادین شهر تهران به منزله‌‌ میراث ماندگار نوسازی (مطالعه موردی: میدان حر (باغ‌شاه) شهر تهران)

حکومت‌های ناصری و پهلوی با تاسیس سازمان‌های حافظه، انجام برنامه‌های حافظه و ابداع سنت به اعمال قدرت در «حافظه شهری» دست زدند. از سوی دیگر، سیاست فرهنگی حکومت ناصری و پهلوی سبک‌های «نوسازانه» را در نقاشی، شهرسازی، معماری و مجسمه‌سازی شهری ایران حاکم کرده ‌بود. در حقیقت گسترش نصب مجسمه‌های شهری در ایران با تثبیت نوسازی عجین است. از طرف دیگر، اقشار سنتی و مذهبی با نمایش و نصب مجسمه در انظار عموم مخالف بودند. مجسمه‌های ناصرالدین‌شاه و گرشاسب در باغشاه و میدان حر دو میراث گران‌بهای نوسازی است. نگارندگان در این مقاله با نشانه‌شناسی این مجسمه‌ها در جست‌وجوی فهم چگونگی روابط قدرت و حافظه حاکم بر آن‌ها هستند. مجسمه ناصرالدین‌شاه در روابط اجتماعی حاصل از ساز و کار قدرت «حاکمیت‌مند» خلق شده ‌است. روابط قدرت حک‌شده در این مجسمه سیاست حافظه «تجددخواهی» را باز تولید کرده ‌است. مجسمه گرشاسب در بستر روابط اجتماعی برساخته از ساز و کار قدرت «انضباطی» آفریده شده ‌است. ساز و کار قدرت پنهان در این مجسمه سیاست حافظه «باستان‌گرایی» را بازسازی کرده ‍است. با وجود سقوط حکومت پهلوی با انقلاب اسلامی و براندازی ساز و کار قدرت انضباطی با جهانی‌سازی این میراث 85 ساله- مجسمه گرشاسب- با تغییر نام به «حر» به حیات خود ادامه داد. مجسمه گرشاسب پیوند میان حافظه باستانی و اسلامی را نمایش داده ‌است. از طرفی، حصارکشی و مرزبندی‌های ساختگی ساز و کار قدرت انضباطی و سیاست حافظه باستان‌گرایی را آشکار کرده است. در حقیقت حافظه جمعی و شهری یک مجموعه به هم پیوسته است.

tehran squares sculpture as indelible heritage of modernization (case study of hor (bagh-e-shah) square in tehran)

the nasserid and pahlavi governments exercised power in urban memory by establishing memory organizations, carrying out memory programs, and inventing traditions. on the other hand, the cultural policy of the nasserid and pahlavi governments have dominated the modernization styles in iranian painting, urban planning, architecture, and urban sculpture. in fact, the expansion of the installation of urban sculptures in iran is associated with modernization stabilization. on the other hand, the traditional and religious groups are opposed to displaying and installing sculptures in public. the statues of nasser al-din shah and garshaseb in bagh-e shah and  hor square () are two valuable relics of modernization. in this article, the authors use the semiotics of these sculptures to understand how the power and memory relationships govern them. the statue of nasser al-din shah was created in the social relations resulting from the mechanism of sovereign power. the power relations engraved in this sculpture have reproduced the memory policy of modernism. the statue of garshasb is created in the context of social relations made of the mechanism of disciplinary power. the mechanism of hidden power in the sculpture has reconstructed the memory policy of archaism. despite the fall of the pahlavi government with the islamic revolution and the overthrow of the mechanism of disciplinary power with the globalization of this eighty-five year’s old legacy - the statue of garshasb - continued its life by changing its name to hor. garshasb’s sculpture shows the connection between ancient and islamic memory. on the other hand, artificial fencing and demarcation have revealed the mechanism of disciplinary power and the memory policy of archaism. in fact, the collective and urban memory of a collection is interconnected.