نقش های نویافته سنگ نگاره های زرینۀ قروه در کردستان

سنگ‌ نگاره یا پتروگلیف، از جمله هنرهایی است که حجاری آن‌ها از دوره پارینه‌ سنگی تا عصر حاضر تداوم داشته است. این هنر تقریبا در بیش‌تر مناطق جهان مشاهده می‌شود. تاکنون شمار زیادی نقوش صخره‌ای شناسایی و معرفی شده که بخش زیادی از آن در زاگرس مرکزی به‌ویژه، غرب ایران (استان کردستان) قرار دارد. در این پژوهش، طی بررسی‌های باستان‌شناختی در سال 2019 سنگ‌ نگاره‌های نویافتۀ زرینه در ناحیه‌ای کوهستانی به فاصلۀ 1/5 کیلومتری در غرب روستای زرینه مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش در این مقاله، به‌صورت میدانی و با رویکرد تاریخی- تطبیقی- تحلیلی است. در بخش میدانی به بررسی سایت مورد نظر در استان کردستان پرداخته شده است. در بخش تاریخی، کتاب‌ها، مقاله‌ها و گزارشات مرتبط با موضوع مورد بررسی قرار گرفته‌اند. سوالات اصلی پژوهش شامل: نگاره‌های زرینه، شامل چه نقوشی است؟ نقوش زرینه نماد چه موضوعاتی هستند؟ سنگ‌ نگاره‌های زرینه قابل مقایسه با چه محوطه‌هایی است؟ گاهنگاری نسبی محوطه، متعلق به چه بازۀ زمانی است؟ نقوش سنگ‌ نگارۀ زرینه در برگیرندۀ نقش‌هایی است که به‌ صورت مجموعه‌هایی از: تصاویر حیوانات (اسب، بزکوهی، پلنگ، شتر)، هندسی (چلیپا، چرخ)، ابزارآلات (تیر و کمان، کمند، چوبدستی) و نقوش انسانی است. نگاره‌ها به روش کوبشی و به سبک استیلیزه و مقداری حجمی روی سنگ‌هایی از جنس آذرین ایجاد شده‌اند. نقش‌ها روایتگر صحنه‌هایی روایی است که ارتباط مستقیمی با افکار و عقاید مردمان گذشته دارد. این نقوش حتی تا سال‌های اخیر نشان‌ دهنده تداوم یک سنت دیرین بوده است. قدمت نقوش را می‌توان حداکثر به عصر آهن یا جدیدتر از آن رساند. سنگ‌نگاره‌ها از نظر سبک، تکنیک، تنوع موضوع شباهت با مناطق داخل فلات ایران و به‌ویژه آذربایجان (سونگون ارسباران) و لرستان (باوکی ازنا) قابل مقایسه و تحلیل هستند. مطالعۀ این آثار در غرب ایران، از آن جهت اهمیت دارد که این آثار در منطقه‌ای قرار گرفته‌اند که از دوره‌های پیش از تاریخ تا دوره‌های اسلامی همواره به‌عنوان یک گذرگاه راهبردی میان اقوام گوناگونی مورد توجه بوده است.

newly drawn lithographic maps of kurdistan

petroglyph is one of the arts whose sculpture has continued from the paleolithic period to the present day. this art is found in almost all parts of the world. so far, a large number of rock motifs have been identified and introduced, a large part of which is located in the central zagros, especially in western iran (kurdistan province). in this study, during archeological studies in 2020, newly discovered lithographs of zarrineh in mountainous areas at a distance of 1.5 km west of zarrineh village were examined. the research method in this article is fieldwork along with a historical-comparative-analytical approach. in the field section, the site in kurdistan province has been studied. in the historical section, books, articles, and reports related to the subject are examined. the main research questions include: what designs do zarrineh drawings contain? what are the themes of the golden motifs? what areas are zarrineh lithographs comparable to? what is the relative chronology of the area? zarrineh lithographic motifs include motifs in the form of collections of images of animals (horse, goat, leopard, camel), geometric (cross, wheel), tools (bow and arrow, bow, cane), and human figures. the paintings are stylized and volumetric and have been created on igneous rocks. the figures narrate scenes that are directly related to the thoughts and ideas of past peoples. even in recent years, these motifs have shown the continuation of a long tradition. the motifs can be traced back to the iron age or later. the lithographs can be compared and analyzed in terms of style, technique, and variety of similarities with the regions within the iranian plateau, especially azerbaijan (songun arasbaran) and lorestan (bauki azna). the study of these works in western iran is important because these works are located in a region that has always been considered as a strategic passage between different ethnic groups from prehistoric times to islamic periods.