کاربست انگاره‌های فرهنگی در بازطراحی بافت‌های تاریخی، نمونۀ موردی: بافت تاریخی بجنورد

فرهنگ به‌عنوان اساس شکل‏ دهی به سکونت گاه‌ها از دیرباز به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر ابعاد مختلف شهر تاثیرگذار بوده و هست. به‌طوری‌که هر بنا و هر فضایی در موقعیت خاص و زمان خاص خود راوی فرهنگ خاص مردم منطقۀ خود است. هدف اصلی از طراحی فضاها در شهر، خلق مکان‏هایی است که در هماهنگی با احتیاجات، رفتار، توقعات و نیازهای ‌کیفی استفاده‏‌کنندگان از فضا باشد و این موضوع تنها زمانی محقق خواهد شد که بر‌مبنای شناخت خصوصیات بهره بران یعنی فرهنگ آنان باشد تا بتواند به خواسته‌‌های آنان پاسخ دهد و نیز با توجه به‌‌اینکه نمی‏‌توان رفتار و محیط را از یکدیگر جدا دانست و رفتار در بستر محیط شکل می‏‌گیرد، درنتیجه نمی‌‏توان بدون توجه به چگونگی تعامل انسان و محیط، طراحی موفقی انجام داد. لذا در این پژوهش ابتدا به شناخت مفاهیم و ابعاد گوناگون فرهنگ می‏‌پردازیم سپس با کشف انگاره‏‌های آن، اصول فرهنگی تاثیرگذار بر طراحی شهری در بعد کالبدی و فضایی را تبیین خواهیم نمود. درنهایت با کاووش مفاهیم به‌دست‌آمده در نمونه موردی پژوهش، مصادیق آن را معرفی می‏نماییم. روش پژوهش حاضر بر‌اساس هدف کاربردی هست و به‌لحاظ ماهیت آن توصیفی-تحلیلی است. داده‌‏های موردنیاز پژوهش به‌روش مطالعۀ کتابخانه‏‌ای و برداشت میدانی جمع‌‌آوری‌‌شده است. هدف از این پژوهش یافتن اصول و انگاره‌‏های فرهنگی قابل‌استفاده در طراحی شهری محله‌ها است. نتایج پژوهش اصول فرهنگی تاثیرگذار بر کالبد و فضا در طراحی محله را معرفی می‏‌نماید. ازجمله مهم‌‌ترین موارد این اصول می‏‌توان، توجه به الگوی فرهنگی در مداخلات عملکردی و کاربری‌‏ها، در نظر گرفتن سنت‌‏ها و رویدادهای بومی در طراحی فضاهای شهری محله، توجه به رنگ‏‌ها، نقوش و طرح‏‌های بومی منطقه در منظرسازی و ... اشاره نمود.

exploring the cultural principles and concepts applicable to urban design of historical neighborhoods, case study: bojnourd's historical area

as the basis for the formation of settlements, culture has long been directly and indirectly affecting various dimensions of the city. each building and each space in its specific situation and time is the narrator of the specific culture of the people of its region. the main purpose of designing spaces in the city is to create places that are in harmony with the needs, behavior, expectations and quality needs of their users, and this will be achieved only when is based on recognizing the characteristics of the users, (their culture) so it would be able to meet their needs. also, considering that behavior and environment cannot be separated from each other and behavior is formed in the context of the environment, therefore, it is not possible to do a successful design without considering how humans and the environment interact. therefore, in this research, we will first identify the various concepts and dimensions of culture, then by discovering these ideas, we will explain the cultural principles affecting urban design in physical and spatial dimensions. finally, by exploring the concepts obtained in the case study, we introduce its examples. the method of the present research is based on an applied purpose and in terms of its nature is descriptive-analytical. the data required for the research were collected through library study and field survey. the purpose of this study is to find cultural principles and ideas that can be used in urban design of neighborhoods. the research results introduce the cultural principles affecting the body and space in the design of the neighborhood. among the most important cases of these principles can be: considering the cultural pattern in functional interventions and uses, considering local traditions and events in the design of neighborhood urban spaces, paying attention to local colors, patterns and designs in the region landscaping and etc.