اثر تنش شوری بر رشد و جذب عنصرهای معدنی توسط دو پایه مرکبات در شرایط درون شیشه‌ای

رشد و توان جذب عنصرهای معدنی توسط دو پایه مرکبات [نارنج (citrus aurantium l.) و پونسیروس (poncirus trifoliata raf.)] در شرایط تنش شوری درون شیشه‌ای بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در آزمایشگاه کشت بافت دانشگاه زنجان اجرا شد. ابتدا ریزنمونه‌های (گیاهچه‌های خورشی حاصل از کشت بذر) هر دو پایه در محیط کشت جامد موراشیگ و اسکوگ (ms) شامل بنزیل آدنین 9/8 میکرومولار و نفتالن استیک اسید 5/0 میکرومولار پرآوری شدند. پس از پرآوری، گیاهچه‌های خورشی در محیط‌های کشت پرآوری که غلظت‌های مختلف کلرید سدیم، 0، 50، 100، 150 و 200 میلی‌مولار به عنوان تیمار شوری به آن اضافه شده بود، واکشت گردیدند. در پایان دوره آزمایش (هفته ششم)، ویژگی‌های رشد، غلظت برخی عنصرهای پرمصرف و کم‌مصرف و یون‌‌های سدیم و کلر در بافت گیاهی (به عنوان شاخص جذب) اندازه‌گیری شد. اختلاف معنی‌داری بین دو پایه مورد مطالعه در ویژگی‌های رشد، جذب عنصرهای معدنی و یون‌های سدیم و کلر در تیمار شاهد با سایر تیمارها وجود داشت. در تیمار200 میلی‌مولار کلرید سدیم، رشد ریزنمونه‌های پونسیروس بعد از سه هفته متوقف و به تدریج در هفته پنجم بافت مرده شد. بیشترین و کم‌ترین وزن خشک و غلظت عنصرهای معدنی بافت گیاهی (شاخص جذب) به ترتیب در تیمارهای شاهد و غلظت 200 میلی‌مولار کلرید سدیم مشاهده شد، در حالی که جذب مس تحت تاثیر تنش شوری قرار نگرفت. در مقایسه با پایه پونسیروس، نارنج توانایی بیشتری در جذب نیتروژن و فسفر (در شرایط تنش شوری) داشت. همچنین تجمع یون‌های سدیم و کلر در بافت نارنج، در مقایسه با پونسیروس به طور معنی‌داری کم‌تر بود. بر اساس نتیجه‌های به دست آمده، می‌توان گفت که پایه نارنج تحمل بیشتری به تنش شوری کلرید سدیم نسبت به پونسیروس داشت.