پاسخ‌‌های فیزیولوژیک و زیست‌شیمیایی پایه‌‌های دانهالی مرکبات به تنش خشکی و آبیاری دوباره

سازوکارهای پاسخ‌‌گویی به شرایط تنش خشکی در پایه‌‌های دانهالی هشت ماهه لیموی آب، نارنج، ولکامریانا و رانگپورلایم در شرایط گلخانه‌‌ای ارزیابی‌‌ شد. رژیم آبیاری به‌صورت 14 روز قطع کامل آبیاری و سپس 3 روز آبیاری در حد ظرفیت مزرعه بود. شاخص‌‌های فیزیولوژیکی و زیست‌شیمیایی در دو زمان (پایان دوره‌‌های تنش و آبیاری دوباره) در برگ دانهال‌‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. خشکی سبب کاهش معنی‌‌دار پتانسیل آب و محتوای نسبی آب تمام پایه‌‌ها نسبت به شاهد شد، اما با آبیاری دوباره تمام تفاوت‌‌ها از بین رفت. ارزیابی بیشینه کارایی کوانتومی سیستم نوری 2، محتوای مالون‌‌دی‌‌آلدهاید و نشت یونی نشان داد که دستگاه فتوسنتزی همه پایه‌‌ها به جز ولکامریانا، دچار آسیب اکسایشی ناشی از بازدارندگی نوری شد، اما پس از آبیاری دوباره تنها نارنج وضعیت فیزیولوژیکی نرمال را بازیابی ننمود. تفسیر نتیجه‌ها نشان داد کاهش محتوای کلروفیل برگ لیموی آب و رانگپورلایم در شرایط تنش بخشی از سازوکار تخفیف آسیب اکسیداتیو ناشی از بازدارندگی نوری به دستگاه فتوسنتزی بود. در شرایط تنش، محتوای کلروفیل برگ‌‌های ولکامریانا و نارنج به‌ترتیب افزایش و کاهش یافت که در مورد نارنج برگشت‌ناپذیر بود. عملکرد سازوکار پاداکسایشی آنزیمی پایه‌‌های ولکامریانا، لیموی آب و رانگپورلایم زیر تنش مطلوب ارزیابی شد و بهبود این سازوکار در پاسخ به دوره آبیاری دوباره، منجر به خوگیری به شرایط تنش شد. نتیجه این که پایه ولکامریانا نسبت به دیگر پایه‌‌های ارزیابی شده کارایی بهتری در تحمل تنش داشت. الگوی پاسخ‌‌گویی فیزیولوژیکی و زیست‌شیمیایی پایه‌‌های لیموی آب و رانگپورلایم به تنش و آبیاری دوباره مشابه بود. پایه‌‌ نارنج پاسخ‌‌های مناسبی در برابر تنش یا بازیابی وضعیت طبیعی خود پس از آبیاری دوباره نشان نداد.

physiological and biochemical responses of citrus seedling rootstocks to drought stress and after rewatering

responding mechanisms to water stress were evaluated for 8-month-old seedling rootstocks of mexican lime, sour orange, volkameriana and rangpur lime in greenhouse conditions. watering regime was withholding water for 14 days and then rewatering for 3 days at field capacity. physiological and biochemical indices were evaluated in seedlings leaves at a minimum of two times (end of drought stress and rewatering periods). according to the results, drought led to a significant reduction in the water potential and relative water content of all rootstocks compared to controls, but all differences disappeared after rewatering. evaluation of the maximum quantum yield of photosystem 2, malondialdehyde content and ion leakage showed that the photosynthetic apparatus of rootstocks, except for volkameriana, was oxidatively damaged due to photoinhibition, but only sour orange had no ability to recover its normal physiological condition after rewatering. according to data analysis, the decreased chlorophyll content of mexican lime and rangpur lime leaves under stress was likely to be part of the mechanisms responsible for alleviating photoinhibition-related oxidative damage to the photosynthetic apparatus. under stresss, the chlorophyll content of volkameriana and sour orange leaves was increased and decreased, respectively; which was irreversible for sour orange. enzymatic antioxidant efficiency of volkameriana, mexican lime and rangpur lime seedlings under water stress was appropriate and improved by rewatering resulting in acclimation to stress conditions. in conclusion, volkameriana rootstock had the best performance in stress tolerance compared to other evaluated rootstocks. mexican lime and rangpur lime had similar physiological and biochemical reactions to water stress and rewatering. the sour orange rootstock had no ability to show appropriate reactions to stress or to recover its normal condition after rewatering.