اثر منبع دانه گرده روی برخی از ویژگی‌های خشک‌میوه رقم‌های فندق در شرق استان گیلان

گرده‌افشانی برای دستیابی به محصول اقتصادی در فندق بسیار مهم است. این پژوهش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این بررسی، تاثیر دانه‌های گرده gercheh، پشمینه، شصتک و حالت خودگرده‌افشانی روی ویژگی‌های میوه و مغز روند، فرتیل و گرداشکورات مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه‌های بررسی فنولوژی گل‌دهی نشان داد که رقم‌های مورد بررسی نرپیش‌رس (پروتاندر) بودند. زمان باز شدن گل نر در روند و فرتیل از میانه دی تا انتهای دی و در گرداشکورات از اواخر دی تا اواسط بهمن و زمان باز شدن گل ماده از اواسط بهمن در روند تا اوایل اسفند در فرتیل متغیر بود. براساس نتیجه‌های این آزمایش، با استفاده از دانه‌گرده gercheh با دانه‌های گرده قوی‌تر و زنده‌تر، سنگین‌ترین میوه و مغز فندق و بیشترین درصد مغز به‌ترتیب به میزان 3.04 و 1.48 گرم و 48.69 % و کمترین درصد پوکی میوه (13.94) مشاهده شد. اما زمانی‌که از دانه‌های گرده شصتک استفاده شد وزن میوه و مغز فندق به‌ترتیب به 2.44 و 1.22 گرم کاهش یافت و درصد پوکی میوه و بی‌مغزی نیز به 26.48 % افزایش یافت. در حالت خودگرده‌افشانی میزان پوکی میوه به‌طور معنی‌داری افزایش و به 87.51 % رسید و وزن میوه و مغز آن به شدت کاهش یافت و به‌ترتیب به 1.27 و 0.22 گرم رسید. در حالت کلی، دانه گرده روی برخی ویژگی‌های میوه از جمله وزن میوه، وزن مغز، درصد پوکی و بی‌مغزی و درصد مغزدار بودن تاثیر داشت و روی شکل میوه و مغز اثر معنی‌داری نداشت. در بین نژادگان‌‌های گرده‌زا، gercheh بیشترین همپوشانی را با گل‌های ماده روند، فرتیل وگرداشکورات نشان داد.

Effect of Pollen Sources on Nut Characteristics of Some Hazelnut (Corylus avellana) Cultivars in East of Guilan Province

Pollination is very important for achieving an economical production in hazelnuts. This study was conducted as a factorial randomized complete block design with three replications. In this study, the effects of three pollinizers (Pashmineh, Gercheh and Shastak) on nut and kernel characteristics of some hazelnut cultivars (Rounde, Fertilede coutard and Gerdeshkvarat) were investigated. The results of the flowering phenology showed that all cultivars were protanderious. The time of the male flowers opening in Ronde and Fertilede coutard was from early January to late January and in Gerd Eshkvarat was from midJanuary to late January. The opening time of the female flower was variable from midJanuary in Ronde to late February in Fertilede coutard. The results showed that the quantitative traits of nut and kernel were strongly influenced by pollen sources. Using stronger and more viable pollen grains of Gercheh pollinizer, the heaviest nut and kernels, the highest percentage of kernel production, and the lowest percentage of blankness kernels were 3.64, 1.48, 48.69, and 13.94, respectively. However, using Shastak pollen grains, the weight of the nut and kernel was decreased by 2.44 % and 1.22 %, respectively, and the blankness percentage of kernel was increased by 26.48 %. The amount of blankness increased dramatically to 87.51 % in selfpollination and nut and kernel weight significantly reduced to 1.27 and 0.22 g, respectively. In general, pollen grain had effects on some fruit characteristics such as nut and kernel weight, percentage of blankness and kernel production, and pollen grain had no significant effect on nut and kernel shape. The highest overlap of male flowers opening in pollenizer genotypes with female flowers of Rounde, Fertilede coutard, and Gerdeshkvarat was observed in Gercheh.