بررسی هتروزیس و روابط ژنتیکی برخی ویژگی‌های کیفی میوه در پنج رگه مختلف گوجه‌فرنگی

به‌منظور بررسی میزان هتروزیس و روابط ژنتیکی رگه‌‌های مختلف گوجه‌فرنگی در برخی از ویژگی‌های کیفی میوه، پنج رگه‌ متفاوت گوجه‌فرنگی در یک تلاقی دای‌آلل کامل مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس داده‌ها اختلاف معنی‌داری را در بین نژادگان‌‌ها در سطح احتمال 1% برای ویژگی‌های ماده‌های جامد محلول، اسیدیته‌ کل، شاخص رسیدگی، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، اسکوربیک ‌اسید، فلاونوئیدها و فنول ‌کل نشان داد. بیشترین میزان هتروزیس براساس والد برتر برای ویژگی‌های فنول کل و فلاونوئید کل مشاهده شد. نتیجه‌های تجزیه و تحلیل هیمن نشان داد که اثرهای افزایشی و غیر افزایشی در کنترل ویژگی‌های مورد مطالعه نقش داشتند. تجزیه ژنتیکی به‌روش هیمن نشان داد که به‌غیر از ویژگی فنول کل، دیگر ویژگی‌ها زیر کنترل اثرهای غالبیت ژن‌ها قرار ‌داشتند و وراثت‌پذیری خصوصی پایین مبین سهم بیشتر اثر غیرافزایشی ژن‌ها در کنترل آن‌ها بود. بنابراین، با توجه به وراثت‌پذیری پایین و بالا نبودن پتانسیل انتخاب می‌توان از روش‌های دورگه‌گیری و پدیده هتروزیس در نسل اول برای بهبود این ویژگی‌ها بهره‌مند ‌شد. در‌ مقابل، وراثت‌پذیری خصوصی بالای فنول کل نشان‌دهنده نقش اثر افزایشی ژن‌ها در کنترل آن بود. از این رو برای فنول کل می‌توان با انتخاب نژادگان‌‌های برتر برای این ویژگی، به به‌نژادی جمعیت پرداخت. در جمع، می‌توان از روش‌های دورگه‌گیری برای بهبود ویژگی‌های کیفی میوه در گوجه‌فرنگی استفاده کرد.

Evaluation of Heterosis and Genetic Relationships of Some Fruit Quality Characteristics on Five Different Tomato Lines

In order to investigate the heterosis and genetic relationships of different tomato lines for some qualitative characteristics, five diverse tomato lines were evaluated in a complete diallel cross design. Analysis of variance showed significant differences (P<0.01) among the genotypes for total soluble solids, total acidity, maturity index, antioxidant capacity, ascorbic acid, total flavonoids, and total phenols. The highest heterobeltiosis was observed for total phenol and total flavonoid. Results of Haymanchr('39')s analysis showed that contributions of additive and nonadditive effects were involved in the control of the studied traits. The genetic analysis by Hayman method showed that the attributes except the total phenol, were under the control of the dominance type of the gene action, and their low inheritance indicated the more involvement of nonadditive type of gene action. Therefore, due to low heritability and lack of high selection potential, hybridization methods and heterosis phenomenon could be used in the first generation to improve these traits. In contrast, the high specific heritability of total phenol indicated that this trait is controlled by the additive gene effect. Therefore, due to the high selection potential for total phenol, it is possible to modify the population by selection the best genotypes for this trait. Overall, hybridization methods can be used to improve fruit quality traits in tomatoes.