بررسی ویژگی‌‌های ریخت‌شناسی دانه‌‌های گرده و گل‌آذین درختان نر تعدادی از رقم‌‌های خرما

بررسی ویژگی های ریخت شناسی دانه های گرده نقش بسیار مهمی در شناسایی رقم های مختلف درختان نر دارد. در این پژوهش ویژگی های ریخت شناسی دانه های گرده درختان نر هشت رقم خرما شامل ’شاهانی ’، ’کبکاب ’، ’زاهدی ’، ’بریم ’، ’فاریاب ’، ’شیخ عالی ’، ’فرد ’ و ’جارویس ’ با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره بررسی شد. نتیجه ها نشان داد که دانه های گرده در همه رقم ها، به شکل تک دانه، بیضوی، مخروطی و دارای یک شیار طولی بودند. تزیین های سطح خارجی (اگزین) دانه های گرده از نوع مشبک، نامنظم و به اندازه های متفاوت بود. همچنین دانه های گرده ابعاد (طول و عرض)، وزن، تعداد منفذها و درصد تنژگی مختلف داشتند. به طوری که بیشترین طول دانه های گرده در رقم ’فرد ’ (24.52 میکرومتر)، بیشترین عرض دانه های گرده در رقم های ’زاهدی ’ (13.24 میکرومتر) و ’فاریاب ’ (13.20 میکرومتر)، بیشترین مقدار وزنی دانه های گرده در رقم های ’جارویس ’ (22.10 گرم) و ’فاریاب ’ (21.25 گرم)، بیشترین تعداد منفذها در سطح خارجی دانه های گرده (18 عدد منفذ در هر میکرومترمربع) و بیشترین درصد تنژگی (78.30%) در رقم ’فرد ’ مشاهده شد. از نظر ویژگی های اسپات (چمچه) و گل آذین، رقم ’زاهدی ’ بیشترین طول چمچه (77.67 سانتی متر)، رقم ’جارویس ’ بیشترین عرض چمچه (19 سانتی متر)، رقم های ’جارویس ’ (1619.67 گرم) و ’زاهدی ’ (1535.67 گرم) بیشترین وزن چمچه، رقم ’شیخ عالی ’ بیشترین تعداد رشته در چمچه (183.67)، رقم ’کبکاب ’ بیشترین طول رشته در چمچه (سانتی متر 21.05)، رقم ’جارویس ’ بیشترین تعداد گل در هر رشته (72.53) و کل چمچه (10534.66) را داشتند. همچنین رنگ چمچه در هر هشت رقم درختان نر خرما متمایل به قهوه ای بود.

Evaluation of Morphological Characteristics of Pollen Grains and Inflorescence in Several Male Date Palm Trees Cultivars

Evaluation of morphological characteristics of pollen grains plays an important role in identifying the different male trees cultivars. In this research morphological characteristics of the pollen grains of male date palm trees of eight cultivars including ’Shahani ’, ’Kabkab ’, ’Zahidi ’, ’Beraem ’, ’Faryab ’, ’Sheikhali ’, ’Fard ’ and ’Jarvis ’ were studied using the scanning electron microscope. Results indicated that pollen grains shape of male date palm trees in all cultivars were monad, elliptical, fusiform and have a longitudinal groove. Outer surface ornamentations of the pollen grains (exine) were reticulate, irregular and with different sizes. Also the pollen grains have different dimensions (length and width), weight, number of pores and percentage of germination. So that the highest length of pollen grains in ’Fard ’ cultivar (24.52 mu;m), the highest width of pollen grains in ’Zahidi ’ (13.24 mu;m) and ’Faryab ’ (13.20 mu;m) cultivars, the highest amount of weight of pollen grains in ’Jarvis ’ (22.10 g) and ’Faryab ’ (21.25 g) cultivars, the highest number of pores in the outer surface of pollen grains (18 pores per mu;m2) and the highest percentage of germination (78.30 %) in ’Fard ’ cultivar was observed. The characteristics of spathe (inflorescence cover) and inflorescence, ’Zahidi ’ cultivar had the highest length of the spathe (77.67 cm), ’Jarvis ’ cultivar had the highest diameter of the spathe (19 cm), ’Jarvis ’ (1619.67 g) and ’Zahidi ’ (1535.67 g) cultivars had the highest spathe weight, ’Sheikhali ’ cultivar had the highest number of strand in the spathe (183.67), ’Kabkab ’ cultivar had the highest length of strand in the spathe (21.05 cm), ’Jarvis ’ cultivar had the highest number of flower in each strand (72.53) and whole spathe (10534.66). Also spathe color was observed brownish in each eight male date palm trees cultivar.