تولید رویان و گیاهان نیم‌گان از گرده پرتو دیده با گاما در خربزه ایرانی

روش گرده پرتوتابی شده موفق ترین روش تولید نیم گان (هاپلوئید) در گیاهان جالیزی می باشد. این پژوهش به منظور بررسی اثر شدت های مختلف پرتو گاما، نژادگان و مرحله نموی رویان حاصل از روش گرده پرتوتابی شده، بر انگیزش رویان های نیم گان در چند توده بومی خربزه و دورگه این توده ها با رقم های خارجی انجام شد. گل های ماده گیاهان مادری با گرده های پرتوتابی شده گرده افشانی شدند. 21 تا 25 روز پس از باروری، رویان هایی که در مرحله های مختلف نموی بودند، از بذرهای حاصل خارج و روی محیط کشت e20a کشت شدند. برای تشخیص و جداسازی رویان های انگیزش شده، از روش های کشت مستقیم، کشت مایع و روش تلفیقی (کشت مستقیم جنین و کشت مایع) استفاده شد. روش های کشت مایع و تلفیقی در افزایش کارایی تولید گیاهان نیم گان اثر بسزایی داشتند. نتیجه های حاصل از تعیین شدت کارا، نشان داد که در انگیزش بکرزایی و نمو میوه، شدت 550 گری کاراترین شدت پرتو گاما بود، درحالی که شدت های پایین تر در انگیزش رویان نیم گان کارا نبودند. از بین نژادگان های مختلف، توده طالبی سمسوری (1.2)% و طالبی ساوه (1.1)% بالاترین درصد نمو رویان به بذر را نشان دادند. برخی از رویان هایی که در مرحله نموی قلبی شکل و لپه ای بودند، قادر به باززایی گیاهچه شدند. در کل از 274 رویان به دست آمده از گرده افشانی با گرده پرتودیده، 52 گیاهچه بکرزای خربزه باززایی شدند. با توجه به نتیجه های به دست آمده از این بررسی، رویان و گیاهان نیم گان در خربزه به مقدار زیادی زیر اثر شدت پرتو، مرحله رویانی و نژادگان قرار می گیرد. با استفاده از روش غیر مستقیم و روش شمارش کروموزمی، نیم گان بودن گیاهان به دست آمده (12=n=x) تایید شد.

Embryos and haploid plants produced via Gamma irradiated pollen in Iranian melon

Irradiated pollen is the most successful haploidization technique within Cucurbitaceae. The influence of gamma ray doses (250, 350, 450 and 550 Gy), genotypes, and stage of development of embryos obtained by irradiated pollen technique on the induction of haploid embryos were studied in several Iranian melon cultivars as well as their hybrids with alien cultivars. Female flowers were pollinated using pollen that had been irradiated with gamma rays. Different shapes and stages of embryos were excised 21 to 25 days after pollination and cultured on E20A medium. Direct culture, liquid culture and integrated culture methods were applied for detecting the induced embryos. Integrated and liquid cultures showed advantages in increasing the efficiency of haploid plants production in melon breeding programs. Results revealed that 550 Gy of gammairradiation was successful in inducing parthenogenesis and fruit development, whereas, lower irradiation doses were not effective in inducing haploid embryos. The amount of embryos per seeds were the highest in lsquo;Samsoori rsquo; (1.2%) and lsquo;Saveh rsquo; (1.1%) cultivars. Some of the heart and cotyledonshaped embryos developed to haploid plants. In total, 52 parthenogenic melon plantlet recovered from 274 obtained embryos via pollination with gammairradiated pollen. As a result of the present study, haploid embryos and haploid plants production strongly influenced by gamma ray doses, embryo stages and genotypes. Indirect method and chromosome counting performed on the roots of regenerated plants, showed the haploid level (n =x= 12).