هیدروپلیتیک حوضه آبریز دجله و فرات و پیامدهای زیست محیطی آن برای کشورهای ذینفع

مشکلات زیست محیطی همچون دومینو بر هم تاثیر می گذارند و ین چرخه پیچیده از بلایای طبیعی را ایجاد می کنند. بحران های زیست محیطی صر نظر از اینکه در کدام کشور رخ می دهند بحرانی جهانی محسوب می شوند و به راحتی از مرزهای جغرافیایی عبور می کنند. بنابراین مسائل و مشکلات زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران در پیوند و ارتباط مستقیم با کشورهای همسایه می باشد. بر اساس اهمیت این مسئله، پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای در تلاش برای مطالعه شناخت پیامدهای زیست محیطی کشورهای ذینفع و بخصوص کشور جمهوری اسلامی ایران از تحولات دجله و فرات در چند دهه گذشته می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد، دجله و فرات بر محیط زیست، اقتصاد، فرهنگ، سیاست و امنیت کشورهای ترکیه عراق، سوریه، ایران، اردن عربستان کویت و اکثر کشورهای حوزه خلیج فارس تاثیرگذار هستند. مسدودسازی جریان طبیعی رودهای بین المللی دجله و فرات مخاطرات زیست محیطی، زیان های اقتصادی، آسیب های فرهنگی - اجتماعی و معضلات سیاسی - امنیتی گسترده ای بر منطقه و کشورهای تاثیر پذیر وارد ساخته است. در پی خشک شدن تالاب های منطقه میان رودان (بین النهرین) به خصوص خشک شدن بخش های وسیعی از بزرگترین و با ارزش ترین اکوسیستم طبیعی خاورمیانه (تالاب هور العظیم)، سلامت انسانی به خطر افتاده است. این تالاب در دو دهه اخیر به بزرگترین کانون شکل گیری و انتقال گرد و غبار و ریزگرد تبدیل شده است. تضعیف اکوسیستم های طبیعی منطقه به دلیل گسترده بودن پیامدهای آن در ابعاد مختلف امنیت ملی کشورهای تاثیر پذیر از رودهای دجله و فرات به خصوص عراق سوریه و ایران را تا حدی قابل توجه به خطر انداخته است. پروژه گاپ و سد ایلیسو به افزایش بیماری، بیکاری، ناامنی، گسترش فقر و آسیب های فرهنگی اجتماعی ناشی از مهاجرت منجر شده و منطقه و کشورهای تاثیر پذیر را با بحران های فزاینده مواجه ساخته است.

hydropolitics of the tigris and euphrates river basin and its environmental consequences for neighboring countries

environmental crises that occur in any country are considered global crises and cross geographical borders. therefore, the environmental problems of the islamic republic of iran are directly related to neighboring countries. based on the importance of this issue, the present study, using a descriptive-analytical method and using library resources, is an attempt to study the environmental consequences ofneighboring countries from the developments of the tigris and euphrates in the past few years. the results of the study show that the tigris and euphrates affect the environment, economy, culture, politics, and security of turkey, iraq, syria, iran, jordan, saudi arabia, kuwait, and most of the persian gulf countries. blocking the natural flow of the international rivers of the tigris and euphrates has caused environmental hazards, economic losses, cultural-social damage, andwidespread political-security problems on the region and the affected countries. following the drying up of the wetlands of the mesopotamian region, especially the drying up of large parts of the largest and most valuable natural ecosystem in the middle east, humanhealth has been endangered. this wetland has become the largest center of dust and fine dust formation and transport in the last two decades. the weakening of the natural ecosystems of the region, due to its wide-ranging consequences in various dimensions, has significantly jeopardized the national security of the countries affected by the tigrisand euphrates rivers, especially iraq, syria and iran. the gap and dam projects have led to increased disease, unemployment, insecurity, the spread of poverty and socio-cultural damage caused by migration, and the region and the affected countries have many crises.