تحلیل همدید روزهای خشک دوره سرد سال استان خوزستان

خشکسالی یک پدیده محیطی تکرارشونده در اقلیم‌های مختلف است و اثرات آن صرفاً به محیط‌های خشک و نیمه‌خشک محدود نمی‌شود بلکه رخداد این پدیده در ارتباط با تکرار سیستم‌های همدیدی و تیپ‌های هوا می‌باشد. از این رو، مطالعه و شناسایی الگوهای گردشی جوی پدیده مذکور برای درک وقوع خشکسالی‌های استان خوزستان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.در این پژوهش از داده‌های روزانه ایستگاهی و داده‌های بازکاوی جو بالا (2.5×2.5 درجه قوسی) شامل ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار سطح دریا ، تاوایی و سرعت قائم هوا در جو (امگا) از مرکز ملی مطالعات اقیانوس و جو ایالات متحده آمریکا (noaa) استفاده شد. داده‌های بارش 11 ایستگاه استان خوزستان طی 29 سال (1995-2023) از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. با شاخص spi، روزهای خشک پاییز و زمستان مشخص و سال 2010 به‌عنوان سال با بیشترین روزهای خشک انتخاب شد. این سال در arcgis پهنه‌بندی و با روش سلسله‌مراتبی به چهار طبقه خوشه‌بندی شد. نقشه‌های همدید برای تحلیل همدیدی در نرم‌افزار grads تهیه گردید. نتایج تحلیل‌های همدیدی نشان داد که وضعیت عمق ناوه بادهای غربی، محل استقرار و وزش مداری این بادها، به همراه زبانه پرفشار جنب ‌حاره، پرفشار سیبری و پدیده‌های بلوکینگ از مهم‌ترین عوامل جوی موثر بر وقوع خشکسالی در استان خوزستان هستند. این عوامل با ایجاد شرایط پایدار و جلوگیری از ورود سیستم‌های باران‌زا به منطقه، باعث کاهش بارندگی و افزایش تعداد روزهای خشک در این استان شده‌اند.این تحقیق با تمرکز بر تحلیل داده‌های روزانه بارش و مدل‌های جو بالا، الگوهای همدیدی خاصی را که با خشکسالی‌های فصول سرد استان خوزستان مرتبط هستند، شناسایی کرده است. این الگوها به عنوان شاخص‌های پیش‌بینی خشکسالی در این منطقه معرفی شده‌اند، برنامه‌ریزی‌های مدیریتی و راهبردهای کاهش تاثیرات خشکسالی باید با در نظر گرفتن این الگوهای همدیدی تدوین شوند. این یافته‌ها به مدیریت بهینه منابع آب و پایش دقیق‌تر جوی و اقلیمی کمک می‌کنند.

synoptic analysis of dry days in the cold season in khuzestan province

drought is a frequent phenomenon affecting diverse climates, not only dry and semi-arid regions but also areas influenced by recurring synoptic systems and weather patterns. comprehending the atmospheric circulation patterns linked to drought is crucial forunderstanding its occurrence in khuzestan province. this study makes use of reanalysis and daily station data from the national oceanic and atmospheric administration (noaa) for the upper atmosphere(2.5×2.5 degrees arc). the variables considered include vorticity, sealevel pressure, geopotential height, and vertical air velocity (omega).additionally, precipitation data from 11 meteorological stations inkhuzestan were gathered from the national meteorological organization over a 29-year period (1995–2023). the year 2010 was chosen based on dry days in the fall and winter, as identified using thespi index.the study's results indicated that the primary atmospheric factors contributing to drought in khuzestan are the depth of the westerly winds' trough, its geographical position, and the zonal flowpattern. furthermore, the extension of subtropical high-pressure systems, siberian high pressure, and atmospheric blocking phenomena were identified as key contributors. these elements stabilize theweather and hinder rain-bearing systems from entering the region, leading to decreased rainfall and an increase in dry days. the research identified specific synoptic patterns tied to cold-season droughts inkhuzestan, which can serve as early indicators for predicting droughts.considering these synoptic trends is essential for drought management strategies and efforts to mitigate its impacts. the findings contribute to more accurate meteorological and climatic monitoring,which is vital for optimizing water resource management and reducing the adverse effects of drought in khuzestan province.