پیکربندی نهادی برساخت فدرالیسم منطقه‌ای ذیل گفتمان مدیریت سیاسی ملوک الطوایفی در ایران عصر قاجاریه

از نظرگاه جغرافیای سیاسی پسامدرن چگونگی اداره، کنترل و نظارت بر مناطق مختلف زیرمجموعه یک کشور و تنظیم مناسبات اقتصادی و اداری در جامعه و الگوهای قبض و بسط قدرت سیاسی در فضای سرزمینی، یک فرایند خطی و تعمیم گرا محسوب نمی‌شود. بلکه مجموعه‌ای از گفتمان‌ها به مثابه مجموعه‌ای از عناصر نظام یافته ذهنی که در مقطعی از تاریخ گفتمان های رقیب را از صحنه خارج نموده است؛ شکلواره متفاوتی از تفویض اختیارات را نسبت به نهادهای سیاسی- منطقه‌ای و در متن تاریخی قلمرو پدیدار می‌نمایند. در این راستا در عصر قاجاریه(1796- 1925) مفصل‌بندی توزیع قدرت سیاسی ذیل گفتمان ملوک الطوایفی دارای گسست گفتمانی با دوره‌های پیشین بود. از جمله در دوره‌ سلسله‌های صفویه ذیل گفتمان تشیع و افشاریه ذیل گفتمان میلیتاریسم الگوی توزیع قدرت سیاسی در سطح قلمرو از تمرکز بیشتری برخوردار بود. در این پژوهش کوشش گردیده با اتکا به روش تفسیری و در چارچوب مفهوم حکومت‌مندی فوکو چگونگی پیکربندی نهادی برساخت فدرالیسم منطقه‌ای در عصر قاجاریه ذیل گفتمان ملوک الطوایفی تحلیل گردد. یافته‌های تحقیق نمایان‌گر آن است که در گفتمان ملوک الطوایفی حکومت قاجاریه؛ علی رغم اینکه حکمرانی مبتنی بر سلطنت فردی بود؛ لیکن هم ارزی مبتنی بر توزیع قدرت سیاسی میان حکومت مرکزی با ایلات، زمین‌داران روستایی، سرمایه داران شهری و روحانیت موجب عینیت‌یابی فدرالیسم منطقه‎ای در جغرافیای تاریخی ایران گردید. بطوری که اعمال حاکمیت پادشاهان قاجاریه در پهنۀ قلمرو بدون نیاز به تشکیل ارتش دائمی و فراگیر و گسترش بوروکراسی توسط دولت مرکزی صورت می‌پذیرفت و دال مرکزی کشورداری به سوی تمرکززدایی و غیرکانونی شدن سلسله مراتب مدیریت سیاسی قلمرو پیش رفت.

institutional configuration of regional federalism under the discourse of tribal political management in iran during qajar era

governmentality, concept was first proposed by the french philosopher michel foucault in 1978 and it includes the study of techniques, processes and approaches in the framework of whichgovernments control all aspects of citizens' lives. in this regard, in the qajar era, there is a different pattern of limiting and expanding the authorities of the government and social forces in relation with eachother at the territory scale which was a function of social forcesarticulation pattern under the tribal management discourse. in thisregard, in the theoretical part, have been defined the discursivedimensions of political territorial management in the framework offoucault's view of governmentality. political management of pasturelands was largely handed over to tribal leaders. in the qajar era, withformation of this discourse; an inescapable idea formed among the citydwellers of the qajar era that the need to defend their lives andlivelihoods is not possible without the support of the regional militaryleaders. with the formation of this discourse; an inescapable ideaformed among the city dwellers that need to defend their lives andlivelihoods is not possible without support of regional military leaders.the delegation of political-administrative authorities to tribal leadersand rural landowners and urban capitalist classes caused these forcesto start an independent interaction with the clergy in order to gainreligious legitimacy to increase the social influence of their economicsocialactivities. in the framework of the tribal discourse articulationdelegation of authority to the nomadic chieftains and landowners wasconsidered by government in order to reduce the possibility of disorderand rebellion against the government in different regions of country.also this discourse with the foundation of socio-economic settings tostrengthen the self-sufficient production of the regions.