جایگاه روابط روستاییشهری در تحول کالبدی فضایی روستاهای بخش مرکزی شهرستان اهواز (خوزستان)

تعاملات روستایی و شهری در برنامه ریزی و آینده نگری مطالعات شهری و روستایی از اهمیت بسیاری برخوردار است. به گونه ای که کوچکترین خلل در این روند منجر به برهم خوردن نظم در سطوح ساختار فضایی می شود. محدودۀ مورد مطالعه در چند دهه اخیر به خصوص بعد از انقلاب اسلامی تحت تاثیر عوامل و نیروهای مختلف اقتصادی و اجتماعی از جمله نیروها و جریان ها و پیوند های روستایی شهری و ارتباطات عمیق و زیاد با شهر اهواز دچار تحولات کالبدی فضایی شده است. در پژوهش مورد نظر برای سنجش متغیر مستقل (روابط روستا و شهر)و متغیر وابسته (تحولات کالبدیفضایی) از پرسشنامه که از خانوار های روستایی پر شده است استفاده گردیده است. روابط روستا و شهر از جریان های مختلف شکل می گیرد که هر کدام در پرسشنامه با گویه های مختلف بدست آمده اند. سپس نقش آنها بر دگرگونی الگوی کالبدی فضایی را می سنجیم با استفاده از داده های بدست امده و آزمون رگرسیون میزان تاثیر گزاری بدست آمده است. بیشترین جریان، مربوط به جریان جمعیت و جابه جایی ساکنین از روستا به شهر بوده است. که به دلایل مختلف می تواند شکل گرفته باشد. و بعد از آن تعاملات مربوط به مسائل بهداشت و پزشکی نیز قرار دارد. با توجه به مشاهدات کمبود خدمات پزشکی و دارویی و بهداشتی دلیل مناسبی برای مراجعه به شهر اهواز می تواند باشد. کمترین جریان، خدمات خدمات خوراکی و تغذیه، خدمات توزیعی و فنی و ساختمانی است. باتوجه به شکل گیری جریانات مختلف بین روستا وشهر، یک سویه بودن به سمت سکونتگاههای شهری و عدم شکل گیری پیوندهای روستایی – شهری به خصوص در ناحیه مورد نظر پژوهش کلانشهر اهواز و روستاهای پیرامونی و به دنبال آن تحولات شکل گیری شده است.

the position of ruralurban relations in the physicalspatial transformation of villages in the central part of ahvaz city(khuzestan)

extended abstractintroductionin recent decades, the rapid urbanization and uneven growth of inefficient urban centers, especially, on the one hand, and the underdevelopment of rural areas on the other, as well as the complex interplay of ruralurban areas, have emerged.therefore, particular attention to intersettlement relations, with an emphasis on settlement integration and striving for constructive relations, eventually establishing ruralurban links. although scholarly studies of urbanrural relations in iran rely primarily on the studies of hans bobek (1938 and 1948) and eckart ehlers (1975a, 1975b, 1976a, 1976b), the global history of the debate about the obligation to integrate the human settlements, based on settlement networks should be further searched in the discussions of walter christaller (1933). methodologythe main research method is deductive method, based on the framework of the spatial arrangement approach with emphasis on the characteristics of the regional networks. in this regard, the collection of the necessary information and data was based on two methods: documentationlibrary data collections and field methods, based on interviews and use of questionnaires, in particular to identify different spatial flows in the area and their impacts on rural and urban linkages. similarly, in the analysis and presentation of the findings, gis and spss software have been used. results and discussionin recent years, at the level of developing countries, the emphasis on the need to improve these relations and the establishment of ruralurban links in the form of regional networks, refers mainly to the studies of douglas (1998) and in iran, it goes back to the first study in this regard (saidi, 1382) and the subsequent studies (ibid, 1390 and 1999).the study area after the islamic revolution (1979), especially in the last decades, was like many other areas, under the influence of various sociocultural, economic and political factors and forces, and thus witnessing the physicalspatial transformation of rural settlements and therefore changes in their longstanding relationships with urban centers, especially the central cities.the result of such developments has been manifested in the form of various social, economic and population flows. so, the main issue of this research is the extent to which these developments have been able to pave the way for positive physicalspatial developments in the area and, as a result, to complement complementary reciprocal ruralurban relations and links. thus, the main research questions are how ruralurban relations have affected the physicalspatial development of rural settlements and how can these existing relations be transformed into complementary relations and reciprocal ruralurban links? conclusionthe results show that due to some structural problems, e.g. irreconcilable administrativepolitical divisions and some structural weaknesses of villages in the periphery of the main city, despite the physicalspatial changes of rural and urban settlements, the necessary conditions for the actualization the necessary spatial functions could not develop to more coherently and complementary form, emerging reciprocal relations and links between rural and urban settlements. what has contributed to this situation has been the lack of spatial planning in line with the physical and socioeconomic conditions of the area.