پایش روند دمای ماهیانه ایران مبتنی بر برونداد پایگاه داده مرکز پیش‌بینی میان‌مدت هواسپهر اروپایی (ecmwf) نسخه era interim

نقش دما و اهمیت دگرگونی آن باعث شده است که طی چند دهه اخیر توجه جدی به این پدیده آب‌وهوایی شود. روند رو به رشد دما در برخی از مناطق ایران و پیامدهای احتمالی آن منجر به نگرانی جدی برای پژوهشگران و برنامه‌ریزان شده است.هدف از این پژوهش دگرگونی مکانی روند دمای ایران طی چهار دهه اخیر می باشد. برای ارزیابی این روند از پایگاه داده مرکز پیش‌بینی میان‌مدت هواسپهر اروپایی (ecmwf) نسخه era interim طی دوره زمانی 1979 - 2015 میلادی با تفکیک مکانی 0.125×0.125 درجه قوسی برای هر ماه با 9966 یاخته استفاده شد. و جهت آشکارسازی روند دما از دو روش ناپارامتریک mann–kendall و sen’s slope بهره گرفته شد. نتایج نشان داد ، چهار ماه فوریه، مارس، می و اکتبر روند دمایی یک جهته (افزایشی) را تجربه کرده‌اند. بیشینه متوسط آهنگ روند افزایشی کشور مربوط به فصل زمستان و کمینه آن متعلق به فصل پاییز بوده است. در تمامی ماه‌های سال مناطقی از کشور که بین مدار 30 تا 35 درجه شمالی قرار داشته‌اند بیشینه روند معنادار افزایشی را تجربه کرده‌اند. قلمرو مناطق سرد و معتدل کشور بیش از سایر مناطق دستخوش افزایش روند دما بوده‌اند. همچنین روند منفی جنوب شرق و جنوب (سواحل بوشهر) ایران ناشی از چهار دلیل: 1 دگرگونی خرد آب‌وهواشناسی محل؛ 2 افزایش هواویزهای هواسپهری؛ 3 بخارآب قابل بارش و 4 ابرها و دامنه دگرگونی دما، هستند. بیشینه متوسط شیب دمایی کشور با 0.11 درجه سانتی گراد مربوط به ماه فوریه و کمینه آن نیز به با 0.002 درجه سانتی‌گراد در ماه نوامبر اتفاق افتاده است. به‌طورکلی زمستان‌های ایران در حال گرم‌تر شدن است و این امر یک خطر جدی برای کانون‌های برف‌گیر کشور تلقی خواهد شد.