جامع الحکایات نصرالله ترمذی، انتحال یا اغارۀ کتاب پند پیران

زمینه: هدف از این مقاله، کشف ارتباط دو متن قدیمی فارسی است: پند پیران و جامع الحکایات.روش: پژوهش حاضر با رویکرد تطبیق و تحلیل محتوای متن دو کتاب پند پیران و جامع الحکایات انجام شده است. نخست جامع الحکایات، به‌صورتِ کلمه‌به‌کلمه، با پند پیران مقایسه شد و اختلافات آنها ثبت شد. سپس این اختلافات دسته‌بندی شد و درنهایت به تحلیلِ علّت‌های آنها پرداخته شد.یافته ها: جامع الحکایات نصرالله بن شهرالله ترمذی انتحال یا اغاره‌ای از پند پیران است.نتایج: در این تحقیق مشخّص شد که ترمذی در سراسر کتاب پند پیران تغییراتِ ایدئولوژیکِ فراوانی اعمال کرده است، امّا از شگفتی‌های کار ترمذی آن است که به‌طور گسترده به جعل اسامی دست زده است. او همچنین برخی نام‌های خاص را، بیرون از تغییرات ایدئولوژیک، تغییر داده و با نام‌های دیگر جایگزین کرده و بعضی از نام‌های مشهور را جایگزین نام‌های کمتر معروفی کرده است. ضمناً در عصر فتحعلی‌شاه قاجار، شیخ غلامرضا آرانى کاشانى کتاب قَلائِدُ اللَّآلى را در شرح جامع الحکایات ترمذى تالیف کرده است. در شرح وی بعضی اشاره‌های جالب تاریخی- اجتماعی دیده می‌شود و اگر کتابش ارزشی داشته باشد، درواقع همین اشارات تاریخی اوست.

nasrollāh termazi’s jame` al-hekāyāt, a plagiarism of pand-e pirān

purpose: the purpose of this article is to explore the relationship between two ancient persian texts: pand-e pirān and jame` al-hekāyāt.method and research: the present study was conducted with the approach of comparing and analyzing the content of the two books, pand-e pirān and jame` al-hekāyāt. first, jame` al-hekāyāt was compared word for word with pand-e pirān and their differences were recorded. then, these differences were categorized and finally, their causes were analyzed.findings and conclusions: jame` al-hekāyāt of nasrollāh ibn shahrollāh termazi is a plagiarism of pand-e pirān.conclusions: in this study, it was determined that termazi has made many ideological changes throughout the book of pand-e pirān, but it is one of the wonders of termazi’s work that he has forged names extensively. he also changed some proper names, regardless of ideological changes, and replaced them with other names and he has replaced some famous names with less famous ones. in addition, during the era of fath ali shāh qājār, sheikh gholāmrezā arāni kāshāni authored the book qalā`ed al-la`āli as an interpretation for jame` al-hekāyāt. there are some interesting historical-social references in his book, and if the book has any value, it is for these historical references.