بازخوانی و تبیین نسخۀ خطی «شرح تحفه‌العراقین» با شرح غلام‌محمد غوثی

تصحیح نسخ خطّی، اطلاعاتی در خور، در باب سلوک، اندیشه و ساختار فکری و زبانی فضلا و متفکران گذشته نیز به دست میدهد ا«شرح تحفه‌العراقین»اثر «غلام محمد غوثی» ازفارسی‌نویسان سده‌ی دوازدهم است، وی دراین اثر کوشیده است تانکات برجسته‌ اشعار خاقانی را با نمونه‌های علمی‌ادبی و تعاریف موجود همان دوره توضیح داده، و همین سبب شده تا جزء بهترین شروح ادب فارسی به شمار آید و قطعا به دلیل دانش و اطلاعات سرشار و دقت فراوان شارح در فحص، بحث و بیان ظرافت لغت، دستور، معانی و بیان، راه‌گشای پژوهش‌گران و دانش‌جویان در شرح دشواری‌های ابیات «تحفه‌العراقین خاقانی» خواهد بود. مقاله حاضر جستاری است در ارائه پاسخی مستدل به این پرسش های اصلی و محوری که محمد غوثی کیست؟ چه آثاری از او برجای مانده است؟ روش اودر«شرح تحفه‌العراقین» چیست؟متن نسخه اساس چه ویژگی هایی دارد؟این نسخه تا چه اندازه به حل دشواری های مثنوی تحفه العراقین خاقانی کمک خواهد کرد؟ معانی و مفاهیم ابیات تحفه العراقین در سده 12 ه .ق تا چه اندازه ای تغییر کرده و چگونه شرح داده شده است؟ غوثی این شرح را بر اساس ابیات «تحفه‌العراقین» یا همان «ختم‌الغرایب» وبا استناد به آثار پیشینیان و از دیگر شروح نگاشته شده‌ی موجود بر این کتاب و قاموس‌دانان بزرگی چون فارابی و میرصدرالدین و قاموس‌هایی چون رساله معاینات، صاحب صحاح، حدود سنجری و...نگاشته است. شناسایی و تصحیح این آثار، علاوه بر جایگاه ادبی خاص خود در شرح و تفسیر دشواری‌های یکی از آثار مهم حوزه شعر، عرفان و تصوف، در تبیین گستره‌ زبان فارسی در حوزه‌ شعر نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش با روش تحلیل متن اثر و به شیوه‌ قیاسی انجام شده است.

introducing and explaining the manuscript description of tohfatʼlaraqein khaqani by gholam mohammad ghowsi

&sharh tohfat ol-iraqin& is the work of gholam mohammad ghowsi, he has tried to explain the important points of khaghani’s poems with scientific-literal examples and definitions of that era, and this is why it is considered one of the best explanations of persian literature, and certainly one of the persian writers of the twelfth century. expressing the delicacy of words, grammar, meanings, and expression will pave the way for researchers and students in describing the difficulties of the verses of &tohfat ol-iraqin khaqani&. ghousi based this commentary on the verses of &tohfat ol-iraqin& or the &khatm ol-gharaeb& and quoting the works of the predecessors and other written commentaries on this book and great dictionaries such as farabi and mir sadr al-din and dictionaries such as resaleye moayenat, the owner of sahah, hodoode sanjari, etc. have been written. identifying and correcting these works, in addition to their special literary position in describing and interpreting the difficulties of one of the important works in the field of poetry, mysticism, and sufism, is also of special importance in explaining the scope of the persian language in the field of poetry. this research has been done by the method of text analysis of the work and in a deductive way.