تحلیل رابطۀ مکاشفه و استعاره از منظر ساختگرایی مطالعۀ موردی: ایماژ عروس در آثار روزبهان

از روزبهان بقلی عارف نامدار قرن ششم و هفتم هجری کتابی ارجمند به نام کشف الاسرار به جا مانده که سراسرِ آن به گزارش مکاشفه‌هایش از سنین کودکی تا پایان زندگی‌ اختصاص یافته است. این کتابِ بدیع، مشحون از تصاویر و صحنه‌های خارق‌العاده‌ از تجربه‌های شهودی دیدار با خداوند، فرشتگان، پیامبران، اولیا و... است. روزبهان در این مکاشفه‌ها مکررا پیامبران و فرشتگان و اولیا را در چهرۀ «عروس» دیده است. از دیگرسو، با بررسی آثارِ غیر مکاشفه‌ای روزبهان این نکته روشن می‌شود که در این آثار نیز روزبهان از استعارۀ «عروس» بهرۀ فراوان برده است. این مقاله تلاشی است برای توضیح ارتباط بین این دو پدیده، و برای این مقصود از نظریۀ ساختگرایی در حوزۀ مطالعات عرفان کمک گرفته است. ادعای بنیادین نظریۀ ساختگرایی این است که مکاشفه‌های یک عارف را ذهنیت و عناصر زبانی او صورت‌بندی می‌کنند. به عبارتی دیگر از نظر ساختگرایان آنچه عارف در مکاشفاتش تجربه می‌کند می‌تواند محصولِ تجسم همان استعاره‌هایی باشد که در کلامش وجود داشته است. اگر این دیدگاه را بپذیریم، تصویر عروس در مکاشفات روزبهان برآمده از کلان استعاره‌ای است که در کلامش وجود داشته است و در آثاری مثل عبهرالعاشقین و شرح شطحیات آنها را بروز داده است.

analyzing the relationship between language and mystical experience from a constructivism perspectivecase study: the image of the “bride” in the works of ruzbihan baqli

one of the main images in ruzbihan’s works, especially in his two main books, namely abhar alasheqin, and the sharhe shathiaat is the image of the &bride&. on the other hand, ruzbihan, in his revelations that he reports in the book kashf alasrar, frequently sees god, the prophets and the angels, and himself in the face of the bride. this article tries to explain the connection between these two phenomena, i.e. the frequent existence of the image of the bride in the language of ruzbihan in his theoretical books on the one hand and the seeing of the bride in his mystical experiences on the other hand based on the theory of constructivism. the theory of constructivism in mystical studies expresses the idea that the mystical experiences of a mystic are formulated by his mind and language, and no mystical experience is made independently of the mystic’s previous mental and linguistic models and patterns. the mystic, therefore, experiences in his mystical experiences what has already been placed in the realm of his mind and his language. from this perspective, it can be said that knowing the key metaphors and images of the language of a mystic is the key to understanding why he experiences such revelations.