بررسی جایگاه صحبت در انسان الکامل عزیز نسفی و مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه عزّالدین کاشانی

در ادبیات عرفانی، مسائل، آراء و راه و روش‌های گوناگونی برای سالکان راه حق در وصول به درجات والای عرفان به چشم می‌خورد که قسمتی از آن برگرفته از آموزه‌های اسلامی، قرآن و سنت می‌باشد و قسمتی از آن نیز به مرور زمان و با شکل‌گرفتن فرقه‌ها و گروه‌های مختلف عرفان و تصوف اسلامی توسط بزرگان آن‌ها بیان گردیده است. از جمله‌ی این موضوعات، موضوع مهم «صحبت» در بین عرفا می‌باشد که آداب مختلفی برای صحبت و هم‌نشینی، برخورد با دوستان، نشست و برخاست و چگونگی معاشرت با دیگران در کتب مختلف عرفانی ذکر شده است. در پژوهش حاضر، بعد از ذکر آداب تصوف به صورت اجمالی، جایگاه صحبت در دو اثر مهم نثر صوفیه انسان کامل عزیز نسفی و مصباح الهدایه عزالدین محمود کاشانی، به شیوه توصیفی مقایسهای بررسی گردیده است. نویسندگان این دو اثر، صحبت را یکی از آداب تصوف دانسته‌اند؛ آنها در آثار خود به آیات قرآن، سنت، روایات و اقوال بزرگان استناد کرده‌اند. هردو نویسنده، صحبت با حق را بر صحبت با خلق ترجیح داده‌اند. در مواردی نیز تفاوت‌هایی دیده می‌شود.

Reviewing the Place of Association in Ensan AlKamel Aziz Nasafi and Mesbah AlHedayat and Meftah AlKefayat Ezzoddin Kashani

In mystical literature, issues, opinions and various methods for lawyers find the right way to reach the highest levels of mysticism, part of which is derived from the teachings of Islam, the Quran and Sunnah, and part It has been expressed by its elders over time and with the formation of different sects and groups of mysticism and Islamic Sufism. Among these issues, the important issue ’’Association’’ among the mystics is that there are various ways of association and company, behavior with friends, meeting and rising, and how to associate with others in various mystical books. In the present study, after mentioning the Sufi rules briefly, the place of association in two books ’’Ensan Alkamel’’ Nasafi and ’’Mesbah Alhedayah and Meftah Ai kefayah’’ Ezzoddin Kashani has been studied in descriptivecomparative manner. The writer of both works considered the Association as one of the Sufi customs. They have referred to one of the traditions of Sufism, all of which in their works refer to Quranic verses, traditions, narrations, and elders’ statements. The writer of both works have association with the right to association with the people. There are also differences in some cases.