کنایه و قطب مجازی زبان در تاریخ بیهقی

رومن یاکوبسن (1982-1896) زبان‌شناس و نظریه‌پرداز روسی با پذیرفتن دیدگاه سوسور (1913-1857) درخصوص دو محور جانشینی و هم‌نشینی، زبان را به دو قطب استعاری و مجازی تقسیم کرده و بر این باور است که قطب استعاری مخصوص شعر و بر مبنای رابطۀ شباهت در محور جانشینی است و قطب مجازی مخصوص نثر و بر پایۀ رابطۀ مجاورت در محور هم‌نشینی شکل می‌گیرد. بر اساس این دیدگاه در تاریخ بیهقی که غلبۀ زبان با قطب مجازی است، در میان کارکردهای مختلف زبان، کنایه به عنوان یک ویژگی سبکی و متعلق به قطب مجازی زبان از اهمیت خاصی برخوردار است. بیهقی با تصرف در ساختار نحوی جمله‌ها که غالباً در محور هم‌نشینی زبان صورت می‌گیرد، از کنایه برای تجسّم و عینیّت‌بخشی به مفاهیم ذهنی بیشترین بهره را برده‌است. کنایات تاریخ بیهقی را می‌توان به دو دستۀ زبانی و ادبی تقسیم کرد که اغلب آن‌ها در معنای اولیۀ خود دارای مصداق عینی هستند و به عبارتی لازم معنای آن‌ها قابلیت تحقق در واقعیت بیرونی را دارد و این مساله با آنچه یاکوبسن می‌گوید که قطب مجازی زبان از ویژگی‌های بارز نثر مخصوصاً ادبیات رئالیستی است، هم‌خوانی و هماهنگی بسیار دارد.

Allusion and the figurative pole of language in the history of Beihaghi

Roman Jakobson (19821896), The Russian linguist and theorist, accepting the view of Saussure (18571913) on two axes of succession and affiliation, divides the language into two metaphorical and figurative poles, believing that the metaphorical pole is for poetry and based on the resemblance in the succession axis, the figurative pole is for prose based on the proximity relation in the affiliation axis. Based on this view in the history of Beihaghi, that the figurative pole has special importance in language, among the different functions of language, allusion is of particular importance as a stylistic property belonging to the figurative pole of the language. By interfering in the syntactic structure of the sentences, which is often in the synchronic axis of the language, Beihaghi has made the greatest use of the allusion for visualization and objectification of mental concepts. The allusions of Beihaghi’s history can be divided into two linguistic and literary groups, most of them in their original sense are objective, and in the sense of what they mean, they are capable of realizing in the external reality, and this has a lot of consistency and harmony with what Jakobson says that the figurative pole of the language is the prominent features of the prose especially the realist literature.