تحلیل شیوه‌های اثرپذیری روزبهان بقلی از قرآن کریم و احادیث در مشرب‌الارواح
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
سیدان الهام
|
|
منبع
|
نثر پژوهي ادب فارسي - 1397 - دوره : 21 - شماره : 44 - صفحه:85 -105
|
|
چکیده
|
در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی شیوه‌های اثرپذیری روزبهان از آیات و احادیث و رویکرد تاویلی او در مشرب‌الارواح بررسی می‌شود. روزبهان بقلی در مشرب‌الارواح مشهور به هزارویک مقام ضمن تبیین مبانی سلوک طرح منسجمی دربابِ مقام‌های عرفانی ارائه می‌دهد. هر یک از این مقام‌ها با استناد به تعبیری قرآنی یا لفظی از احادیث ساخته‌وپرداخته می‌شوند. هنجارگریزی‌ها و قاعده‌ستیزی‌های بسیاری در طرح مقام‌های عرفانی در این اثر مشاهده می‌شود. شیوه بهره‌گیری روزبهان از آیات قرآن و احادیث نیز در این اثر با نوآوری‌های بسیاری همراه است که در این پژوهش به بررسی آنها پرداخته می‌شود. نتایج این بررسی نشان می‌دهد گرایش روزبهان به تاویل آیات و احادیث با اقتباس لفظی و معنایی به ساخت اصطلاح‌واره‌های جدیدی در عرفان اسلامی منجر می‌شود. علاوه بر این، بی‌توجهی به بافتِ همراه و بافت موقعیتی زمینه بافت‌گردانی و ارائه تفسیری اشاری از آیات را فراهم می‌کند. از دیگر ویژگی‌های درخور توجه اقتباس‌های روزبهان رعایت تناسب‌های لفظی و هم‌آوایی‌ها در طرح مقام‌های عرفانی است که غالباً در فرایند ناخودآگاه تجربه بر زبان ظاهر می‌شوند.
|
|
کلیدواژه
|
اقتباس، بافت‌گردانی، روزبهان بقلی، قرآن، مشرب‌الارواح
|
|
آدرس
|
دانشگاه اصفهان, گروه زبان و ادبیات فارسی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
e.sayyedan@ltr.ui.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|