معرّفی شیخ بابا نخجوانی و بررسی عناصر سبکی و محتوایی نسخۀ خطّی «شرح گلشن راز» وی

نعمت الله بن محمود(920ق)، معروف به شیخ بابا نخجوانی و شیخ علوان از شخصیت های عرفانی و ادبی سدۀ نهم هجری به شمار می رود و شش اثر عرفانی، از جمله «شرح گلشن راز» به او منسوب است. دربارۀ زندگی، آثار و اندیشه های او آگاهی مبسوط و کافی در دست نیست. قدمت شرح او بر گلشن رازِ شبستری و عدم معرفی و تصحیح نشدن آن تا به حال، و از سوی دیگر شهرت گلشن راز، ضرورت انجام دادن این پژوهش را توجیه می کند. این نوشتار با استفاده از شیوۀ سندکاوی و روش توصیفی تحلیلی انجام یافته و ضمن معرفی اجمالی شیخ بابا نخجوانی و آثارش، بطور مشروح به معرفیِ شرح «گلشن راز» وی و نسخۀ خطّی آن پرداخته؛ سپس ویژگی‌های سبکی و محتواییِ آن را در سه سطح زبانی، ادبی و فکری بررسی نموده است. نتایج حاصله آن که: دو زبانه بودن اثر، عربی مآبی و تالیف جملات فارسی بر سیاق نحو زبان عربی، وفور لغات و ترکیبات عربی، توجه به استعمال واژگان و ترکیبات پارسی سره، نوآوری اندک در کاربرد لغات و ترکیبات، توجه بسیار به آرایش های لفظی و به تصنع گراییدن زبان و اهمیت دادن به تاویل از عناصر سبکی آن به شمار می رود. مطالب کتاب، عموماً دریافت و استنباط شارح از ابیات شبستری و متکی بر تجارب عرفانی خود اوست.

Introducing Sheikh Baba Nakhjavani and review on his Sharhe Golshane Raz(explanation of Golshane Raz) style

Nematollah ibne  Mahmood(dead920AH.), known as Sheikh Baba Nakhjavani and Sheikh Alavan, is one of the mystical and literary figures of the 9th century AH. Six mystical works, including "Glasghane Raza", are attributed to him.  There is insufficient knowledge about his life, works and thoughts.    Ancientness of his explanation of Golshane Raz of Shabestari, its unintroductionness, its uneditionness, and moreover, Golshane Raz's reputation justify the necessity of doing this research. This essay has been done by using the methodology of documentary analysis and descriptiveanalytical method . It has introduced Sheikh Baba Nakhjavani and his works briefly. The essay has introduced  his Sharhe Golshine Raz and its manuscript in detail, then has analysed its stylistic and contentual features in three levels: linguistic, literary and intellectual level. The results are as follows: Bilingualism(Arabic and Persian combination), Arabism and phrasing the Persian sentences on Arabic syntax, abundance of Arabic words and compounds, special attention to using pure(original) Persian words and compounds, little innovation in the use of words and compounds, the emphasis on figures of diction and being language artificially  and the importance of interpreting, are its stylistic  characters. The material of the book is, in general, apprehension  and  inference of   commentator from Shabestari's verses, that  based on author’s mystical  and intuitive experiences.