نقش بررسی های کانی شناسی و شاخص های آماری رسوبات در منشا یابی تپه ماسه های شندان سراوان - بلوچستان

در این مطالعه ابتدا ازکلیه واحدهای سنگ شناسی و نیز از ارگ شندان سراوان در قالب شبکه بندی نقطه ای نمونه برداری شد سپس نمونه ها تحت بررسی های کانی شناسی و مورفوسکوپی قرار گرفتند و پارامترهای آماری ذرات( میانگین، جورشدگی، ...) برای ترسیم نقشه های هم مقدار در ارگ مورد استفاده قرار گرفت. بررسی نقشه های ترسیمی و نحوه توزیع پارامترها در ارگ کاهش اندازه ذرات را از غرب (37/0 میلی متر) به طرف شرق( 18/0 میلی متر) نشان داد که با بهبود جورشدگی و گردشدگی آنها در این مورد همخوانی دارد. درشت ترین ذرات در ورقه های ماسه ای و ریپل مارک ها و ریزترین آنها در ساختمان نبکاها مشاهده می شود. همچنین رابطه اندازه ذرات با مسافت حملشان توسط باد نخستین فاز رسوبگذاری ماسه ها(d1) را در فرایند حمل آبی در فاصله 30 کیلومتری غرب ارگ شندان نشان می دهد. نتایج حاصل از کانی شناسی، 85 درصد فراوانی ذرات متشکله تپه ها را خرده سنگ ها و 15 درصد بقیه را به ترتیب کانی های کوارتز، کلسیت، فلدسپات، کلریت و ایلیت نشان می دهد. مقایسه بررسی های میکروسکوپی و دیفراکسیون اشعه ایکس نشان داد که فراوانی زیاد کوارتز ناشی از وجود ماسه سنگ های کوارتزی و فراوانی کلسیت ناشی از سنگ آهک ( فلیشی) بوده و کانی های رسی هم از سنگ منشا شیلی ناشی شده است . در دومین فاز رسوبگذاری یاارگ 54/98 درصد ماسه ها به صورت جهشی 2/1 درصد به صورت معلق و 26/0 درصد به صورت کششی حمل شده اند. بررسی فرآیند حمل ذرات با توجه به مورفوسکوپی سطح ذرات توسط بینوکولر تجزیه و تحلیل تصاویر حاصل از sem بر روی ذرات کوارتز و نتایج حاصل از نمودار فردمن نشان داد که درصد بسیار ناچیز ماسه ها منحصرا توسط آب 20 درصد آنها به وسیله باد و حدود 80 درصد آنها توسط آب و باد حمل شده اند که این مسئله موید شدت تاثیرگذاری فرایند حمل آبی ذرات در محیط بیوکلیماتیک نیمه بیابانی شدید است . با توجه به بررسی های کانی شناسی سنگ منشا تپه ماسه ها را به ترتیب اهمیت واحدهای سنگ شناسی سراوان و واحد سنگ شناسی زابلی تشکیل می دهند و میزان حساسیت و رسوبدهی سایر واحدهای سنگ شناسی در فرایند ماسه زایی برای تغذیه تپه های ماسه ای در فاز اول برداشت ناچیز است.