بررسی الگوی زمانی و مکانی چرا در البرز شرقی

رویارویی با چالش های متعدد زیست محیطی ، نیازمند مدیریتی کارآمد است . رویکرد کل نگر و اکوسیستمی در مدیریت منابع طبیعی اقتضا می کند تا تمامی اجرای اکوسیستم و روابط آنها به خوبی شناخته شوند . این شناخت لازمه هر گونه برنامه ریزی وتصمیم گیری است . یکی از مهم ترین فرایندها در اکوسیستم های مرتعی فرایند چرا است که دارای دو وجه چریدن چراندن می باشد . در نظام های بهره برداری از مرتع در ایران چراندن اهمیت ویژه ای برای پژوهش پیدا می کند تحقیق حاضر با تکیه بر همین وجه در بین گله داران البرز شرقی و به شیوه مشارکتی به انجام رسیده است . در خلال دوره پژوهش با 179 نفر به صورت فردی یا گروهی مصاحبه شد . مصاحبه ها به شیوه تحلیل محتوا تجزیه و ترکیب شدند . بر مبنای این یافته ها مدلی ارائه گردید که مبتنی بر نقش انسان درتنظیم الگوهای زمانی و مکانی چرا بوده و به جای چرنده بر چراننده تمرکز یافته است . این مدل دارای چهار سطح زمانی / مکانی است : سطح اول چراگاه عبارت است از عرصه ای که برای چرای بخشی از سال در نظر گرفته می شود . سطح دوم روگاه که بخشی فرضی از یک چراگاه است و برای چرای یک یا چند روزه در نظر گرفته می شود . سطح سوم توگاه که عبارت است فضایی که گله در ان دقایق تا ساعاتی چرانده می شود . سطح چهارم یا کلف گاه عبارت است از نقاط توقف دام برای برداشتن کلف از گیاهان. در نهایت بر طبق یافته های تحقیق ، بازنگری در نظریات برنامه های اجرائی و در نظر گرفتن انسان در تنظیم برنامه های چرا توصیه شده است .