کاربرد آزمون جدید شخصیتی نئو (NEO) و بررسی تحلیلی ویژگی ها و ساختار عاملی آن در بین دانشجویان دانشگاه های ایران

در دو دهه گذشته میان محققین شخصیت با زمینه ها و فرهنگهای مختلف، توافق فزاینده ای در مورد وجود یک مدل پنج عاملی در ارزیابی شخصیت به نام ( پنج بزرگ) به وجود آمده است. یکی از ابزارهای استاندارد برای ارزیابی این مدل پرسشنامه شخصیتی neo است که توسط مک کری و کوستا(1992) به منظور اندازه گیری پنج عامل یا حیطه اصلی روان نژندی، برونگرایی، انعطاف پذیری، دلپذیربودن و مسئولیت پذیری و 6 رویه برای هر یک از عوامل تهیه شده است. هدف اصلی از این مطالعه بررسی وجود پنج عامل اصلی شخصیت در فرهنگ ایرانی است. برای این منظور فرم فارسی پرسشنامه شخصیتی تجدید نظر شده neo تهیه گردیده و برای اطمینان از تطابق زبانی تست یعنی هماهنگی ترجمه فارسی با متن انگلیسی، فرم فارسی تست توسط سه تن از اساتید شایسته زبان انگلیسی مجددا به انگلیسی ترجمه گردید. اعتبار محتوائی و مطابقت فرهنگی فرم فارسیتست به وسیله روانشناسان محلی ذیصلاح مورد ارزیابی قرار گرفت. یک مطالعه مقدماتی بر روی گروهی از دانشجویان انجام یافت و بعد از انجام اصلاحات لازم فرم نهایی تست در نمونه معرف دانشجویان که شامل گروهی از دانشجویان دانشگاه های شیراز و تبریز بودند، اجرا گردید. نمونه نهایی شامل 1717 دانشجو( 930 پسر و 783 دختر) در فاصله سنین 24-18 سال بودند. علاوه بر آن از 200 دانشجو خواسته شد که یکی از رفقای خود را بر اساس همین تست مورد ارزیابی قرار دهند. تحلیل عوامل رویه های 30 گانه تست با چرخش واریماکس در نمونه کلی و در گروه پسران و دختران حضور پنج عامل را همانند آنچه که در بررسی های مک کری و نیز محققین دیگر از کشورهای مخلتف گزارش شده است، نشان داد. علاوه بر آن عامل فرعی ناپایدار ششمی آشکار گردد. این عامل در گروه پسران به گونه ای و در گروه دختران به گونه ای دیگر ظاهر می شود که به نظر می رسد عامل وابسته به جنس بوده و ناشی از شرایط فرهنگی ایران باشد. این عامل به طور تجربی خودشیفتگی نامیده شده است. تحلیل عوامل مجزا روی دو جنس،‌ شواهد آشکاری از ثبات عاملی نشان می دهد. اعتبار همزمان فرم فارسی تست neo توسط بررسی همبستگی فرم r , s در 200 نفر از دانشجویان و پایایی آن توسط آلفای کرونباخ مورد ارزیابی قرار گرفت که هر دو در سطح بالایی قابل قبول بوده و شبیه اعتبار و پایایی این وسیله اندازه گیری در زبان اصلی بودند.