روند تغییرات فرهنگی اجتماعی خانواده تهرانی طی سه نسل

موضوع این مقاله بر گرفته از پژوهشی است با عنوان بررسی تحولات فرهنگی اجتماعی خانواده تهرانی طی سه نسل گذشته که اجرای آن در پاییز 1379 در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، به پایان رسیده است.در این پژوهش - با توجه به هدفی که داشت - نهاد خانواده ازمنظر تغییرات و دگرگونی های پدید آمده در یک دوره زمانی کمتر ازیک قرن ( سه نسل متوالی) مورد بررسی قرارگرفته است و تاکید اصلی در شناخت میزان و سمت و سوی تغییرات خانواده ایرانی طی سه نسل گذشته بوده است.رویکرد این پژوهش به تحولات خانواده عمدتا ماخوذ از دیدگاه تالکوت پارسونز ( کارکردگرایی ساختی) بود، بی آنکه تعمدی در تبعیت کامل از آن باشد.در این بررسی با نمونه گیری چند مرحله ای، سهمیه ای و تصادفی سیستماتیک تعداد 383 خانواده ساکن در مناطق 22 گانه شهر تهران و واحد شرایط مورد نظر این مطالعه را مورد بررسی قرار داده ایم. پس از مطالعات اکتشافی، بنا به ضرورت، از روش های مطالعه اسنادی و نیز پیمایشی استفاده شده است. منابع مکتوب مربوط به موضوع و پرسشنامه ، منابع اطلاعات این مطالعه بوده اند.نتایج به دست آمده حکایت دارد از:1- در خانواده تهرانی تغییراتی پدید آمده است . نگرش های افراد در خانواده( زن و مرد وافراد وابسته) نسبت به مسایل عمده ای چون ازدواج، روابط دختر و پسر قبل از ازدواج، مهریه و جهیزیه، مراسم عروسی، طلاق و ... تغییر نموده است.2-در عین حال در میان مردم تهران هنوز خانواده به عنوان امر جدی اجتماعی تلقی می شود و در جهت حفظ و بقای آن تلاش به عمل می آید. از این رو توجه به سنت های خانوادگی، حمایت از فرزندان برای تحصیل و کار وازدواج و حتی خریدخانه و رفع مشکلات احتمالی آنها و قبول این امر که پیران بایستی مورد حمایت قرارگیرند به معنی حفظ احتمالی آنها خانواده است.3-در درون خانواده، تفاوت ها بر اساس شکل گیری و تمایزپذیری نسلی قابل فهم تر می باشد. به عبارت دیگر تحولات خانواده با وجود نسل جدید در کنار نسل های دیگر در جهت انطباق پذیری با شرایط جدید اجتماعی فرهنگی ایران و جهان است.