برآورد شاخص ترکیبی آسیب‌پذیری و تاب‌آوری اقتصاد ایران

هدف اساسی در این مقاله معرفی مفهوم آسیب‌پذیری و تاب‌آوری اقتصادی با توجه به شاخص‌های کمی است. آسیب‌پذیری از ویژگی‌های ساختاری است که منجر به افزایش نقاط ضعف اقتصاد در برابر شوک‌های برونزا می‌شود در حالی که تاب‌آوری اقتصادی به مفهوم توانایی سیاستی یک اقتصاد برای مقاومت در برابر شوک و بازیابی پس از تاثیر شوک تعریف شده است. در این تحقیق شاخص آسیب‌پذیری و تاب‌آوری اقتصادی ایران برای دوره 1369تا 1392 برآورد شده است. این شاخص‌ها بر اساس متغیرهای منتخب در سه الگوی بریگوگلیو و همکاران (2008)، بورمن و همکاران (2013)، و آنگیون و باتس (2015) انجام و نتایج برای سه دوره ریاست جمهوری با عناوین سازندگی (1369-1376)، اصلاحات (1377-1384) و مهرورزی (1385-1392) برآورد و مقایسه شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که میانگین شاخص آسیب‌پذیری در دوره مهرورزی دارای بیشترین مقدار در حالیکه  میانگین شاخص تاب‌آوری در دوره اصلاحات در مقایسه با دو دوره دیگر بیشتر بوده است. طبق نتایج نرخ رشد تولید ناخالص داخلی سرانه با آسیب‌پذیری رابطه معکوس ولی با تاب‌آوری رابطه مستقیم دارد. بنابراین، اصلاح سیاست‌های اقتصادی با هدف کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، توسعه و تنوع در صادرات، کاهش کسری بودجه با انظباط مالی، مهار تورم با افزایش بهره وری و انصاف، و کاهش بیکاری با افزایش کیفیت آموزش، بعلاوه حکمرانی خوب (کاهش فساد، ثبات سیاسی، کیفیت مقررات و اثر بخشی دولت با شایسته سالاری) با اجرای خردمندانه می‌تواند موجب افزایش تاب‌آوری و کاهش آسیب‌پذیری شود.