تاثیر تحریم‌های اقتصادی بر حجم تجارت ایران با تاکید برکد بین‌المللی کالا

تحریم‌های اقتصادی به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر کشور هدف تحریم به کار گرفته می‌شود و پیامد‌های جبران ناپذیری بر اقتصاد‌ها تحمیل می‌کنند. با توجه به این موضوع، بررسی این پیامد‌ها و چگونگی رویاروی با تحریم‌ها جهت کاهش اسیب‌های وارده به اقتصاد اهمیت بسزایی دارد. لذا هدف این مطالعه بررسی تاثیر تحریم‌های اقتصادی اعمال شده بر اساس کد بین‌المللی کالا توسط ایالات متحده، شورای امنیت سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا برحجم تجارت ایران طی دوره زمانی 1398-1358 است. از نوآوری‌های این پژوهش می‌توان به استخراج شاخصی کمی برای تحریم‌های اقتصادی اعمال شده علیه جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روش سلسله مراتبی فازی اشاره نمود. روش سلسله مراتبی فازی یک تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاری است که برای اولویت‌بندی و ارزیابی عوامل در شرایط عدم قطعیت و ابهام استفاده می‌شود. در این روش، ابتدا درخت تصمیم تشکیل شده و سپس درصد سازگاری تحریم‌ها محاسبه می‌شود. با به‌کارگیری منطق فازی، داده‌های مربوط به عدد تحریم استخراج گردید و تاثیر این تحریم‌ها بر حجم تجارت جمهوری اسلامی ایران بر اساس کد بین‌المللی کالا با استفاده از الگوهای ترکیبی (داده‌های ترکیبی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد متغیرهای نرخ ارز و تورم بر حجم صادرات غیر نفتی تاثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین تحریم‌های اقتصادی اثر منفی و معنادار بر حجم صادرات غیر نفتی دارد و تحریم‌های اقتصادی و نرخ ارز بر حجم واردات جمهوری اسلامی ایران اثر منفی و معنادار دارد و تورم اثر مثبت و معنادار بر حجم واردات دارد. از این رو توصیه می‌شود که از طریق تنوع صادرات به کشورهای دیگر می‌توان به کاهش وابستگی به بازارهای محدود شده توسط تحریم‌ها کمک کرد. برای این منظور، توسعه صنایع داخلی و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، ترویج صادرات غیرنفتی، و توسعه روابط تجاری با کشورهای دیگر از اهمیت بالایی برخوردار است.

the effect of economic sanctions on the volume of trade of iran with emphasis on the international trade of goods

economic sanctions are employed as a tool to exert pressure on the targeted country, imposing irreparable consequences on economies. so, it is crucial to examine these impacts and how to confront sanctions to mitigate the damage to the economy. the objective of this study is to investigate the impact of economic sanctions implemented based on the international commodity code by the united states, the united nations security council, and the european union on iran’s trade volume during the period of 1979-2020. one of the innovations of this research is deriving a quantitative index for the economic sanctions using the fuzzy hierarchical method. the fuzzy hierarchical method is a multi-criteria decision-making technique used to prioritize and evaluate factors under conditions of uncertainty and ambiguity. in this method, a decision tree is first formed, followed by the calculation of the sanctions’ consistency percentage. by employing fuzzy logic, data regarding the sanctions index was extracted, and the impact of these sanctions on the trade volume of the islamic republic of iran was assessed based on the international commodity code using panel models. the findings indicate that the variables of exchange rate and inflation have a significant positive impact on the volume of non-oil exports. furthermore, economic sanctions negatively and significantly affect the volume of non-oil exports, while both economic sanctions and the exchange rate have a negative and significant effect on the volume of imports in the islamic republic of iran. inflation also has a significant positive effect on import volume. it is therefore recommended that diversifying exports to other countries can help reduce dependence on markets restricted by sanctions. to this end, the development of domestic industries, the production of high value-added products, the promotion of non-oil exports, and the enhancement of trade relations with other countries are important.