تاثیر معاهدات بین‌المللی بر موقعیت ایران در شبکه تجارت محصولات فناورانه

امروزه تجارت محصولات فناورانه به یک نیروی محوری در شکل دادن به اقتصاد جهانی تبدیل شده است. با پیشرفت‌های سریع در فناوری و افزایش پیوستگی، تجارت محصولات فناورانه در طول سال‌ها به طور تصاعدی گسترش یافته است. در این مقاله با استفاده از نظریه شبکه، ابتدا موقعیت ساختاری ایران در صادرات و واردات محصولات فناورانه در شبکه تجارت بین‌الملل براساس داده‌های سال 2019 بررسی و سپس بازارهای اصلی عرضه و متقاضیان عمده این محصولات در شبکه تجارت این کالاها معرفی شد. در پایان، تاثیر کشورهای منتخب عضو معاهدات بین‌المللی (مسیرها، سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی) بر موقعیت ایران در شبکه تجارت محصولات فناورانه مطالعه شده است. نتایج نشان می‌دهد برقراری ارتباط و یا تقویت واردات از کشورهای آسیای شرقی، جنوب شرقی آسیا، اقیانوسیه و کشورهای اروپایی موقعیت ساختاری ایران در شبکه تجاری را بهبود می‌بخشد. در بخش صادرات، کشورهای آسیای شرقی و اقیانوسیه به عنوان مقاصد پیشنهادی برای صادرات محصولات فناورانه هستند. به علاوه از دیدگاه اقتصاد سیاسی بین‌الملل، کشورهای امارات متحده عربی، عمان، قطر و ترکیه در حوزه خاورمیانه و کشورهای آلمان، ایتالیا، چین، ژاپن، سنگاپور، فرانسه، کره جنوبی، مالزی، هند، هلند و هنگ‌کنگ در سایر نقاط جهان برای ایران در تجارت محصولات فناورانه مناسب تلقی می‌شوند.

the impact of international treaties on iran’s position in technological products trade network

today, the trade of technological products has become a pivotal force in shaping the global economy. with rapid advancements in technology and increasing interconnectedness, the trade of technological products has expanded exponentially over the years. this article examines the structural position of iran in the export and import trade network of high-tech products in 2019 using network theory approach. also, this paper assesses important suppliers and demanders of high-tech products in the high-tech trade networks. finally, this manuscript evaluates the effect of recommended countries which are members of international treaties in iran in high-tech products with an international political economy approach. the results show that creating or strengthening import links from east asian, southeast asian, oceania, and european countries can enhance iran’s structural position in the high-tech products trade network. besides, in the export sector, the east asian and oceania countries are suggested destinations for the export of technological products. in addition, from the point of view of international political economy, the united arab emirates, oman, qatar and turkey in the middle east and germany, italy, china, japan, singapore, france, south korea, malaysia, india, the netherlands and hong kong in other parts of the world are considered suitable for iran in the trade of technological products.