بررسی شاخص یکپارچگی تجارت منطقه‌ای برای ایران: نظریه گراف

در مطالعه حاضر، به بررسی یکپارچگی تجاری و نقش ایران در دو موافقت‌نامه تجاری اکو و d8 پرداخته شده ‌است. بدین منظور، با استفاده از داده‌های 150 کشور طی سال‌های 2019-1980 و به‌کارگیری رهیافت شبکه‌های پیچیده، شاخص یکپارچگی تجارت منطقه‌ای و شاخص‌های مرکزیت برای دو موافقت‌نامه تجاری اکو و d8 محاسبه و بررسی شد. نتایج حاصل از شاخص یکپارچگی تجارت منطقه‌ای نشان داد که تجارت کشورهای عضو موافقت‌نامه تجاری اکو و d8 با یکدیگر نسبت به تجارت اعضا با کشورهای خارج از موافقت‌نامه‌ بسیار پایین است. نتایج حاصل از شاخص یکپارچگی تجارت ایران در دو موافقت‌نامه تجاری اکو و d8 بیانگر پایین بودن تجارت ایران با کشورهای عضو موافقت‌نامه در مقایسه با کشورهای خارج از موافقت‌نامه است. بنابراین موافقت‌نامه‌های تجاری اکو و d8 در افزایش تجارت کشور با سایر اعضای موافقت‌نامه نقش چندانی نداشته است. شاخص مرکزیت قدرت نشان می‌دهد سهم تجارت دو جانبه کشور با اعضای موافقت‌نامه تجاری اکو و d8 طی سال‌های مورد مطالعه کاهش یافته و شاخص مرکزیت بردار ویژه برای اعضای موافقت‌نامه تجاری اکو و d8  در سال‌های 1980، 1990 و 2000 نسبتاً پایین و در سال‌های 2010 و 2019 بهبود یافته است. شاخص تراکم برای دو موافقت‌نامه تجاری اکو و d8 نشان می‌‌دهد که روابط تجاری بین کشورهای عضو این دو موافقت‌نامه از انسجام و یکپارچگی بالایی برخوردار نیست.

Investigating the Index of Regional Trade Integration for Iran: The Graph Theory

This study investigated trade integration and the role of Iran in ECO and D8 trade agreements in this study. The regional trade integration index and centrality indices for ECO and D8 agreements were measured by using the data of 150 countries during 19802019 and complex networks approach. The results from regional trade integration index revealed that trade relations of these two agreements’ members with each other, was very lower than their trade relations with other countries out of the agreements. Also, the findings from Iranian’s regional trade integration index in ECO and D8 agreements showed that trade relations of Iran with the members of these two agreements was very lower than trade relations with other countries. Therefore, ECO and D8 agreements have not had considerable impact on developing trade relations of Iran with other members of the afore mentioned agreements. strength centrality index indicated that bilateral trade of the country with the members of ECO and D8 has decreased during the years of study. Also, eigenvector centrality index for the members of ECO and D8 was relatively low in 1980,1990 and 2000 and it was improved in 2010 and 2019. Density index for ECO and D8 show that the trade relations between their members have insufficient integration.