واکاوی شبکه‏ ی نهادی ترویج و آموزش کشاورزی استان کرمان: کاربرد تحلیل شبکه اجتماعی

پژوهش حاضر با هدف واکاوی شبکه‏ ی نهادی ترویج و آموزش کشاورزی تکثرگرا در سطح استان کرمان اجرا شده است. در این راستا با استفاده از مشاهده مستقیم و همچنین مصاحبه غیر ساختارمند با افراد متخصص و مطلع کلیدی (163 نفر)، تعداد 51 نهاد دولتی، خصوصی، انتفاعی و غیرانتفاعی فعال در حوزه ‏ی آموزش و ترویج کشاورزی در سطح استان کرمان، شناسایی و ارتباطات و تعاملات بین این نهادها با بهره‏ گیری از رویکرد تحلیل شبکه‎ی اجتماعی در چهار شبکه ‏ی تبادل اطلاعات، همکاری، هماهنگی و شراکت تحلیل و بررسی شد. طبق نتایج پژوهش پیوند‏های تبادل اطلاعات و همکاری در بین کنشگران نهادی، وضعیت نسبتاً مطلوبی دارند، اما در پیوندهای هماهنگی و شراکت، شبکه‏ های نهادی متراکمی مشاهده نمی‏ شود و میزان انسجام اجتماعی بر اساس این دو پیوند ضعیف می ‏باشد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که در پیوند‏های مورد بررسی، سازمان جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان تعاون روستایی، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی، مراکز آموزش دانشگاهی و سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی از مهم‌ترین نهادهای ذی ‏نفوذ و دارای تاثیر بر نهادهای دیگر می‏ باشند. این در حالی است که در اکثر موارد نهادها و تشکل‏ های غیردولتی و مردمی که ارتباط تنگاتنگی با جامعه هدف کشاورزی و روستایی دارند، از لحاظ اقتدار، نفوذ و توانایی کنترل شبکه در سطح پایینی قرار دارند و در نظام ترویج و آموزش کشاورزی تکثرگرای موجود در عمل به حاشیه رانده شده ‏اند و حمایت‏ های کمتری دریافت می‏کنند.