سیستم‌های عمده تغییر کاربری زمین در کشاورزی استان فارس

درک و فهم تغییرات کاربری زمین در طول زمان برای توانمند ساختن سیاست‌گذاران در تصمیم‌گیری‌ها لازم است تا در جهت طراحی و اجرای سیاست‌های مداخله گرانه ای پیش روند که سازگار با شرایط محلی هر منطقه و با توجه به اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست‏محیطی توسعه پایدار روستایی باشد. لذا شناسایی و معرفی شیوه‌های جدید و پایدار کاربری زمین و حرکت به سمت آن‌ها ضروری است.هدف این پژوهش مقایسه سیستم‌های عمده کشاورزی تغییر کاربری زمین در شهرستان‌های شیراز و سروستان استان فارس است. در پژوهش حاضر با بهره‌گیری از فن پیمایش و روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی تصادفی با انتساب متناسب،60 روستا (257 کشاورز) از روستاهای شهرستان‌های شیراز و سروستان انتخاب گردیده و با استفاده از پرسشنامه حاوی سوالات باز و بسته، اطلاعات مورد نیاز جمع‌آوری شد. روایی پرسشنامه طبق نظر متخصصین فن و پایایی از طریق انجام آزمون راهنما مورد تایید قرار گرفت. میزان ضرایب آلفای کرونباخ حاصل از آزمون راهنما بین 0/73 تا 0/95 بود.طبق یافته‌های پژوهش، میزان اراضی روستاهای مورد مطالعه در طی زمان دارای روند صعودی بوده است. همچنین تفاوت میانگین میزان کل اراضی، سطوح زیر کشت شتوی و صیفی، میزان باغات و باغ شهرها بین روستاهای با دو سیستم افزایشی و کاهشی کشاورزی، دارای تفاوت معناداری است. میزان زمین و تغییر کاربری در روستاهای با سیستم کاهشی دارای روند صعودی بیشتر می‌باشد. یافته‌های پژوهش مشخص نمود که مدیریت پایدار زمین در هر دو نوع سیستم کاربری کاهشی و افزایشی کشاورزی در حد پایینی است. مقایسه‌های بین روستاهای با سیستم‌های افزایشی و کاهشی نشان داد که این دو سیستم از لحاظ شیب زمین‌های منطقه، نوع سند، درآمد حاصل از کشاورزی و غیر کشاورزی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. متوسط درجه حرارت،کیفیت زمین، درآمد کشاورزی و رشد جمعیت، سازه‌های موثر در تعیین نوع سیستم کاربری زمین در منطقه مورد مطالعه بوده که در معادله رگرسیون لجستیک وارد گردیده‌اند. در نهایت پیشنهادهای کاربردی به منظور حرکت به سمت مدیریت پایدار زمین و کاربری‌های مطلوب و متناسب با شرایط مقتضی هر منطقه، ارائه شده است.