تحلیل سازه‌های پیش برنده و بازدارنده پذیرش کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی زنجان

اگرچه با پذیرش کشاورزی ارگانیک می‌توان غذایی سالم و محصولی عاری از سم و کود تولید کرد اما به طور همزمان باید این واقعیت تلخ را نیز پذیرفت که کشاورزی ارگانیک با موانع و مشکلات فراوانی مواجه است. از این رو، شناسایی عوامل پیش‌برنده و بازدارنده‌ی پذیرش کشاورزی ارگانیک از دیدگاه خبرگان کشاورزی اهمیت زیادی دارد. پژوهش توصیفی– پیمایشی حاضر نیز برای دستیابی به این هدف انجام گردید. جامعه آماری پژوهش 95 نفر از کارشناسان ستادی سازمان جهاد کشاورزی زنجان بود که از بین آنها 80 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. از پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شد، روایی آن با مراجعه به گروهی از متخصصان دانشگاهی مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت که مقدار آن برای نگرش نسبت به کشاورزی ارگانیک 0/72، عوامل بازدارنده پذیرش 0/83 و عوامل پیش برنده پذیرش 0/85 بدست آمد. بر اساس یافته‌ها، نگرش کارشناسان نسبت به کشاورزی ارگانیک کاملا مساعد بود، اما از دیدگاه آنان مواردی همچون بی‌توجهی به سلامت جامعه و محیط‌زیست، عدم شناخت از لازمه‌ها و فناوری کشاورزی ارگانیک، نبود تفاوت قیمت، عدم تولید و عرضه‌ی نهاده‌های مورد نیاز، و عدم مجوز صادرات مهم‌ترین عوامل بازدارنده‌ی پذیرش کشاورزی ارگانیک را تشکیل داد. این عوامل بازدارنده در قالب دو عامل کلی اقتصادی آموزشی و برنامه‌ریزی، 56/96 درصد از واریانس کل تغییرات مربوط به عوامل بازدارنده‌ی پذیرش کشاورزی ارگانیک را تبیین کرد. مهم‌ترین عوامل پیش برنده‌ی پذیرش کشاورزی ارگانیک نیز شامل مواردی چون مدیریت صحیح، ایجاد بازار فروش، تربیت متخصصان و مشاوران حرفه‌ای، حمایت بیمه‌ای، برگزاری دوره‌های آموزشی، تامین اعتبار و بکارگیری سیاست‌های حمایتی بود که در قالب چهار عامل کلی اقتصادی اجتماعی، آموزشی و ترویجی، فنی– تکنیکی و مدیریتی دسته‌بندی شد و در مجموع 61/02 درصد از کل تغییرات مربوط به عوامل پیش‌برنده‌ی پذیرش کشاورزی ارگانیک را تبیین نمود. در پایان بر اساس یافته های تحقیق پیشنهاداتی ارائه شد.

Analysis of Deterrent and Facilitating Factors on Organic Farming Adoption as perceived by Zanjan Jihad Agricultural Experts Viewpoint

Although healthy food, free from pesticides and fertilizers could be produced through adoption of organic farming simultaneously, this bitter truth should be also accepted that organic agriculture has been confronted with many obstacles. Therefore, identifying the organic farming deterrent barriers and its facilitating factors from agricultural experts’ perspective is very important. This Descriptive survey research study was conducted to achieve the above mentioned purposes. The population of the study consisted of 95 experts from Zanjan Jihad Agriculture Organization from which 80 persons were selected by random sampling method. The data collection instrument was a questionnaire. Its validity was verified by a group of academic experts.  In order to measure the reliability of the questionnaire, Cronbach Alpha coefficient was calculated for the main scales of the questionnaire (attitude toward organic agriculture= 0.72, deterrent factors of adoption= 0.83 and facilitating factors of adaption= 0.85). Although the results revealed that agricultural experts’ attitude towards organic farming was quite favorable, from their viewpoint, organic farming was encountered by major obstacle such as lack of attention by society and environmental health, unawareness of organic farming needs and technology, no difference at the price, inaccessibility to required inputs, and the absence of export license. These obstacles explained 56.96% of total variance of organic agriculture adoption barriers in the form of economiceducation and planning factors. The research results also revealed that some items such as accurate management, development of marketing, educated experts and professional advisers, insurance supports, training, funding, and implementing policies had the most important impact on the adoption of organic farming. These items were categorized into four factors namely social economic, extension and educational, technical and managerial and explained 61.02% of total variation of organic agriculture adoption. Finally, some recommendations were developed based on the research findings.