تحلیل محیط‏ زیست‏ گرایانه رفتار مشارکتی کشاورزان در حفاظت از منابع آب سطحی در حوزه جنوبی آبریز دریاچه ارومیه

خشکسالی‏ های اخیر و به‌تبع آن کمبود آب و همچنین سوء مدیریت در بهره‏ برداری از منابع آب در حوزه‏ ی آبریز دریاچه‏ ی ارومیه، پیامدهای زیست‎محیطی عدیده ‏ای را باعث شده است. هدف این پژوهش، تحلیل رفتار مشارکتی کشاورزان در حفاظت منابع آب سطحی در حوزه جنوبی دریاچه‎ی ارومیه بود. این از نوع پژوهش‏ های توصیفی و علّی ـ رابطه‎ای است که با استفاده از فن پیمایش انجام شد. جامعه‏ ی آماری این پژوهش کشاورزان جنوب حوزه‎ی آبریز دریاچه ‏ی ارومیه (n=23750) بودند که تعداد 378 نفر آن‌ها با بهره‎گیری از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه‎گیری تصادفی طبقه‏ ای با انتساب متناسب انتخاب شدند.ابزار پژوهش، پرسشنامه ‏ای بود که روایی آن توسط تعدادی از متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی مورد تایید قرار گرفت و پایایی دسته گویه‎های آن‌هم با استفاده از یک مطالعه‎ی راهنما و آزمون آلفای کرونباخ، محقق گردید (0/94≥ ≥0/70). نتایج آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه نشان داد که میان سه گروه کشاورزان با نگرش‏ه ای ارزشی زیست ‏کره، نوع‏ دوستانه و خودخواهانه از لحاظ رفتار مشارکت در حفاظت منابع آب سطحی، تفاوت معنی ‏داری وجود دارد و افراد با نگرش‎های زیست‎کره و خودخواهانه به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میانگین رفتار مشارکتی بودند. همچنین نتایج تحلیل علّی حاکی از آن بود که هنجارهای مشارکتی دارای بیشترین اثر بر رفتار مشارکتی هستند (0/583 = β).

Pro-Environmental Analysis of Farmers’ Participatory Behavior toward Conservation of Surface Water Resources in Southern Sector of Urmia Lake’s Catchment Area

Recent droughts and consequently water scarcity and also mismanagement toward exploitation of water resources in Urmia Lake’s catchment area have caused numerous environmental problems. Proenvironmental analysis of farmers#039; participatory behavior toward conservation of surface water resources in southern part of Urmia Lake’s catchment area was the main purpose of this study. This study is a quot;descriptive and causalcorrelativequot; research that was conducted using survey technique as a research method. The statistical population was farmers in southern part of Urmia Lake#039;s catchment area (N= 23750) that 378 farmers were selected as a sample using Krejcie and Morgan sample size Table and stratified random sampling method. The research tool was a questionnaire which its validity confirmed by a panel of agricultural extension and education specialists and its items#039; reliability were confirmed using a pilot test and calculating Cronbach#039;s Alpha test (0.70≤ 15∝quot; ≤0.90). One Way ANOVA analysis showed that there are a significant difference among three groups of farmers with biospheric, altruistic, and egoistic proenvironmental values regarding participatory behavior toward conservation of surface water resources and farmers who had biospheric and egoistic values had higher and lower participatory behavior respectively. Casual analysis results revealed that participation norms have the highest effect on farmers’ participatory behavior ( 15β= quot; 0.583).