موانع کاربرد عملیات مبارزه بیولوژیک در مزارع برنج شهرستان ساری (مورد کاوی زنبور تریکوگراما در مبارزه با آفت ساقه‌خوار)

مبارزه بیولوژیک آفات به عنوان یکی از روش‌های کلیدی در مدیریت تلفیقی آفات شناخته شده است. هدف این تحقیق ارزیابی موانع کاربرد عملیات مبارزه بیولوژیکی آفات در مزارع برنج است. در این تحقیق، داده‌ها به روش پیمایش و از طریق پرسشنامه جمع‌آوری شد. جمعیت مورد مطالعه شامل 2100 کشاورز برنج‌کار تحت پوشش طرح‌های مبارزه بیولوژیک در 14 روستای شهرستان ساری در سال 1392 بودند. با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری خوشه ای با انتساب متناسب تعداد 138 نفر از کشاورزان به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. روایی صوری پرسشنامه بر اساس نظرات کارشناسان مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان ساری و گروهی از اساتید دانشگاهی تایید شد. پایایی پرسشنامه برای مقیاس اصلی پرسشنامه (موانع استفاده از مبارزه بیولوژیک) با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 0/79 تایید شد. نتایج نشان داد کشاورزان بیشتر به مشکلات حمایتی و ترویجی از قبیل «عدم تحویل به موقع زنبور به کشاورزان»، «هماهنگ نبودن گروه ترویج با بخش حفظ نباتات»، و مشکلات مهارتی «دشواری به دست آوردن پیک پرواز پروانه» اشاره کرده‌اند.نتایج تحلیل عاملی موانع نیز نشان داد که «ضعف خدمات حمایتیترویجی»، «ضعف امکانات فنی»، «مشکلات مهارتی» و «ناسازگاری محیطی» مجموعا 71/04 درصد واریانس مشکلات استفاده از مبارزه بیولوژیک را تبیین می‌کنند. در این زمینه نتایج آزمون‌های مقایسه‌ای نشان داد که جنسیت، سن، سابقه، تحصیلات، اندازه زمین، درآمد کشاورزی، داشتن اشتغال غیر کشاورزی، عضویت در نهاد­های روستایی، شرکت در کلاس‌های ترویجی و تداوم روند پذیرش مبارزه بیولوژیک بر ادراک کشاورزان از مشکلات و موانع کاربرد روش‌های مبارزه بیولوژیک تاثیرگذار است.

Barriers to Use of Biological Control in Rice Farms of Sari County (Case of Trichogramma spp to Control Stem Borer)

Pest biological control is identified as key strategies for Integrated Pest Management. This study aimed to assess barriers of pest biological control in rice farms. Data were gathered by survey techniques through questionnaire. Subjects for this study were rice growers who used pest biological control programs in 14 villages of Sari County in 2013. Using Cochran formula and cluster random sampling method with optimizes allocation 138 farmers were selected as sample of this research. Face validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts of AgriJihad management of Sari County and some faculty members. The reliability of main scale of questionnaire (barriers to use of biological control) verified based on calculated Cronbach#039;s alpha coefficient was 0.79. The results revealed that farmers perceived the supportive and extension problems such “tack of timely delivery of Trichogramma spp”, “lack of coordination between extension department and plant protection departments” and lack of skill such “difficulties to obtain of fly peak for butterfly” as the main barriers. The results of factor analysis showed that the “inadequate of supportive and extension services”, “inadequate technical facilities”, “skill problems” and “climate incompatibility” explained 71.04% variance related to barriers to use of biological pest control. The results of comparative tests showed that variables such: gender, age, farming experience, education, land size, farm income, nonfarm employment, membership in rural institution, participation in extension program as well as continues trend in adoption of biological control were found to be the major factors affecting the farmers perceived biological pest control barriers