جایگاه کشورهای پیشرو جهان اسلام در علوم کشاورزی:‌ مقایسه موردی در پایگاه‌های استنادی و نشریات دسترسی رایگان

آمارها و شاخص‌های موسسه اطلاعات علمی (isi) به عنوان چارچوبی برای سنجش و ارزیابی تولیدات و فعالیت‌های علمی همواره مورد توجه متخصصان علم‌سنجی و سیاستگذاران امر پژوهش در کشورهای مختلف قرار دارد. در مقاله حاضر نیز علم‌سنجی علوم کشاورزی در کشورهای پیشرو جهان اسلام در سطح بین‌الملل بر اساس اطلاعات پایگاه موسسه اطلاعات علمی و نشریات دسترسی رایگان (oaj) مورد بررسی قرار گرفته است. کشورهای مورد مطالعه شامل ایران، ترکیه، مالزی،‌ بنگلادش و پاکستان می‌باشند که هم در پایگاه گزارش استنادی نشریات (jcr) و هم در پایگاه نشریات دسترسی رایگان در حوزه کشاورزی دارای نشریه بوده‌اند. داده‌ها نشان می‌دهد که از نظر تعداد تولیدات علمی در حوزه کشاورزی در پایگاه wos کشور ترکیه طی دوره چهار ساله 2008- 2005 با تعداد 80402 عنوان تولید علمی در رده اول و ایران با 35357 عنوان تولید علمی در رده دوم قرار گرفته است. بر اساس آمار پایگاه esi، کشور مالزی در دو گروه plant and animal sciences و agricultural sciences از نظر نسبت استناد به هر تولید علمی در بین کشورهای اسلامی در رده نخست قرار گرفته است. گروه موضوعی plant sciences در کشورهای مورد مطالعه بیشترین تعداد تولیدات علمی را به خود اختصاص داده است. نشریات کشورهای پاکستان و ترکیه نقش بسزایی در نشر تولیدات علمی کشور خودشان داشته‌اند. بیشترین میزان مشارکت علمی کشورهای اسلامی مورد بررسی در نشریات دسترسی رایگان می‌باشد. این درحالی است که در پایگاه wos بیشترین میزان مشارکت علمی این کشورها، با نویسندگان کشورهای آمریکایی و اروپایی است. در حوزه کشاورزی کشور پاکستان با 11 عنوان نشریه دسترسی رایگان در رده اول و کشور بنگلادش با یک عنوان در رده آخر قرار دارد. بر اساس اطلاعات پایگاه گزارش استنادی نشریات، نشریه ایرانی international journal of plant production دارای ضریب تاثیر 35/. می‌باشد که در گروه موضوعی agronomy نمایه شده است و 11 بار به این نشریه استناد شده است.