مولفه‌های تبیین‌کننده مدیریت فرایند تولید برنج با پذیرش فناوری‌های gap

استفاده بیش‌ازحد از سموم و کودهای شیمیایی منجر به مشکلات بهداشتی حاد و مزمن و اثرات نامطلوب بر بهره‌وری کشاورزی، تنوع‌زیستی، سلامت خاک و آب‌های زیرزمینی شده است. برای حل این مشکلات عملیات مناسب کشاورزی (gap) (good agricultural practices) به‌عنوان یکی از ضرورت ها در حوزه توسعه پایدار کشاورزی با فناوری‌های دوست‌دار محیط‌ زیست برای سلامت و امنیت غذایی و پایداری سیستم تولید اشاعه یافته ‌است. هدف اصلی این پژوهش بررسی مولفه‌های مدیریت فرایند تولید برنج با پذیرش فناوری‌های gapاست. جامعه آماری پژوهش 25590 نفر از شالی‌کاران شهرستان ساری می‌باشند که با نرم‌افزار g-power، 170 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان و روایی تشخیصی با شاخص میانگین واریانس استخراج‌شده (ave) تایید شد. پایایی پژوهش نیز با شاخص آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی انجام شد. برای بررسی مولفه‌های تبیین‌کننده مدیریت فرآیند تولید برنج با پذیرش فناوری‌های  gapاز روش تحلیل عاملی تاییدی با نرم‌افزار smart pls3 استفاده گردید. نتایج نشان داد که بر اساس ضریب مسیر و واریانس استخراج‌شده از میان مولفه‌های تبیین‌کننده فعالیت‌های مدیریت فرایند تولید برنج با gap، مولفه عملیات پس از برداشت (با ضریب مسیر 0/912) موثرترین عملیات است. مدیریت عملیات مناسب قبل از کاشت، مدیریت عملیات مناسب برداشت، مدیریت عملیات مناسب داشت و مدیریت عملیات مناسب کاشت به ترتیب در اولویت‌های بعدی می‌باشند. ارائه تسهیلات بلاعوض و رایگان برای کشاورزان با درآمد کمتر در مواردی مانند آزمون خاک، آزمایشگاه‌های آب، به‌عنوان یک سازوکار تسهیل‌کننده در افزایش ترغیب بهره‌برداران به اقدامات پیشگیرانه مدیریت مزرعه و نیز اجرای سیستم الگوی کشت با پهنه‌بندی نواحی شالی‌کاری منطقه از نظر شرایط آب و هوایی برای برداشت زودهنگام یا دیرهنگام برنج و ترویج کشت خشکه‌کاری برنج برای مدیریت آب و انرژی پیشنهاد می‌شود. در این راستا افزایش استفاده از روش های ترویجی مناسب مانند مزارع نمایشی نتیجه ای و مدرسه مزرعه کشاورز برای مشارکت کشاورزان در به‌کارگیری عملیات مناسب کشاورزی و مدیریت تلفیقی آفات موثر است.

the explanatory components of rice production process management with the adoption of good agricultural practices technologies

excessive use of pesticides and chemical fertilizers has led to acute and chronic health problems and adverse impacts on agricultural productivity, biodiversity, soil health, and groundwater. to address these issues, good agricultural practices (gap) with environmentally friendly technologies have been widely advocated for health, food security, and the sustainability of production systems. the main objective of this research is to investigate the components of rice production process management with the adoption of gap technologies. the statistical population of this study was rice farmers in sari county (25590 individuals), among whom 170 cases were selected as the study sample. the data collection tool was a questionnaire, whose face and content validity were confirmed by experts. the reliability of the research tool was also examined using cronbach’s alpha coefficients. the data were analyzed using the confirmatory factor analysis method and smart pls3 software. the results indicated that among the explanatory components of activities related to rice production process management with gap, the post-harvest operations component (with a path coefficient of 0.912) had the highest explained variance. following this component, the components of appropriate operations management before cultivation, harvesting, maintenance, and planting were prioritized. supporting low-income farmers to conduct activities such as soil and water quality testing is a facilitating mechanism for increasing farmers’ willingness to engage in preventive measures in farm management based on gap. additionally, implementing a cropping pattern system with zoning of rice-growing areas based on climatic conditions for early or late rice harvesting and promoting dryland rice cultivation for water and energy management are other recommendations of this study. furthermore, increasing the use of appropriate extensional methods such as demonstration farms and farm schools to encourage farmer participation in the adoption of gap and integrated pest management is suggested.